Cinsi yolla ötürülən infeksiyalar: CYÖİ cinsi fəaliyyət yolu ilə ötürülən bir qrup infeksiyadır. Bunların arasında ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb olanlar da var. Bunlar: HİV infeksiyası, papilloma virusu, sifilis, gonoreya, xlamidiya, trikomoniaz, herpes.
CYÖİ-lər yalnız cinsi əlaqə zamanı deyil, digər yollarla da, məsələn dəri ilə təmasda yoluxa bilər.
Ümumiyyətlə, CYÖİ və reproduktiv yol infeksiyaları (RYİ) arasında fərq qoymaq vacibdir. Bunlar reproduktiv sistemdə meydana gələn hər hansı bir infeksiya növüdür və bunlara aşağıdakılar daxildir: a) CYÖİ: trixomoniaz, qonoreya, genital herpes, sifilis … və b) cinsi yolla yoluxmayan xəstəliklər: kandidoz, vajinoz … Beləliklə, demək olar bütün RYİ-lər CYÖİ deyil və əksinə.
CYÖİ-lara xarakterikdir. “Silinmiş simptomlar”, yəni xəstəliyin əlamətlərinin qeyri-spesifik və zəif aşkarlandığı anlamına gəlir. Buna görə də, bir insan adətən CYÖİ olduğunu heş bilmir və qorunmayan cinsi əlaqəyə davam etdir və infeksiya mənbəyinə çevrildiyini də bilmir.
Semptomlar açıqlanmasa da, CYÖİ-də qeyd edilməli olan bəzi əlamətlərlə xarakterizə olunur: cinsiyyət orqanlarından gələn spesifik məhlul, sidik çıxarkən ağrı və narahatlıq hissi, cinsi əlaqə zamanı ağrı, cinsiyyət orqanlarında səpki, qızartı.
CYÖİ-lərin yalnış, təxirə salınmış və təsirsiz müalicəsi həm qadınlar, həm də kişilər üçün ciddi nəticələrə səbəb ola bilər. Məsələn, qadınlarda yuxarı reproduktiv orqanlarda qonoreya və xlamidiyanın yayılması sonsuzluğa səbəb ola bilər. CYÖİ həmdə HİV infeksiyası ehtimalını artırır. Bəzi CYÖİ-ın müalicə edilə biləcəyini də qeyd etmək lazımdır, lakin hamısı deyil, buna görə də, məsələn, HİV müalicə edilə bilməz. CYÖİ-ların vaxtında müalicəsi komplikasiyaların yaranma ehtimalını azaldır.
Fəsadların qarşısını almağın ən yaxşı yolu özünüzü cinsi yolla keçən infeksiyalardan qorumaqdır. Bunun üçün təhlükəsiz bir cinsi əlaqə qurmalıyıq, məsələn, kontraseptiv – prezervativ istifadə etmək.
————————————-
გადამდებ და არაგადამდებ დაავადებათა პრევენცია
სქესობრივი გზით გადამდები ინფექციები: სგგი ეს არის ინფექციების ჯგუფი, რომლებიც სქესობრივი აქტივობის გზით გადადის. მათ შორის არის ისეთები, რომლებიც ჯანმრთელობასთან დაკავშირებულ სერიოზულ პრობლემებს იწვევენ. ასეთებია: აივ-ინფექცია, პაპილომა ვირუსი, სიფილისი, გონორეა, ქლამიდიოზი, ტრიქომონიაზი, ჰერპესი.
სგგი შესაძლოა გადავიდეს არა მოხლოდ სქესობრივი აქტის დროს, არამედ სხვა გზებით, მაგალითად, კანზე კონტაქტისას.
საზოგადოდ, მეტად მნიშვნელოვანია ერთმანეთისგან განვასხვავოთ სგგი და რეპროდუქციული ტრაქტის ინფექციები (რტი). რტი ესაა ნებისმიერი სახის ინფექციები, რმლებიც რეპროდუქციულ ტრაქტში ჩნდება და ის მოიცავს: ა) სგგდ-ებს: ტრიქომონიაზი, გონორეა, გენიტალური ჰერპესი, სიფილისი… და ბ) არა სქესობრივი გზით დაგამდებ დაავადებებს: კანდიდოზი, ვაგინოზი… ამდენად, შეიძლება ითქვას, რომ ყველა რტი არ არის სგგი და პირიქით.
სგგი-ებისთვის დამახასიათებელია ე.წ. „წაშლილი სიმპტომატიკა“, რაც იმას ნიშნავს, რომ დაავადების ნიშნები არასპეციფიკურია და სუსტადაა გამოვლენილი. ამიტომ, ადამიანმა ხშირად არც კი იცის, რომ მას სგგი აქვს, განაგრძობს დაუცველ სქესობრივ კონტაქტებს და ხდება ინფექციის წყარო.
მიუხედავად იმისა, რომ სიმპრომატიკა მკვეთრად არ არის გამოხატული, სგგი-ებს მაინც ახასიათებთ გარკვეული ნიშნები, რამაც ყურადღება უნდა მიიპყროს: გამონადენი სასქესო ორგანოებიდან, ტკივილის და დისკომფოტრის შეგრძნება მოშარდვისას, ტკივილის შეგრძნება სქესობრივი აქტის დროს, გამონაყარი სასქესო ორგანოებზე, შეწითლება.
სგგი-ებს უყურადღებობის, დაგვიანებული და არაეფექტური მკურნალობის შემთხვევაში შეიძლება სერიოზული შედეგები მოყვეს როგორც ქალისათვის, ისე მამაკაციასათვის. მაგალითად, გონორეასა და ქლამიდიას ზედა რეპროდუქციულ ორგანოებში გავრცელებამ ქალებში შესაძლოა გამოიწვიოს უშვილობა. სგგით ინფიცირება ზრდის აივ-ინფიცირების ალბათობასაც. ისიც აღსანიშნავია, რომ ზოგიერთი სგგი იკურნება, მაგრამ ყველა არა, ასე მაგალითად, აივ-ინფექცია არ იკურნება. სგგის დროული მკურნალობა ამცირებს გართულების ალბათობას.
საუკეთესო საშუალება გართულებების თავიდან ასაცილებლად არის დავიცვათ თავი სქესობრივი გზით გადამდები ინფექციებისგან. ამისთვის საჭიროა გვქონდეს დაცული სქესობრივი აქტი, მაგალითად, გამოვიყენოთ ბარიერული კონტრაცეფციული საშუალება – კონდომი.
