Cəmiyyətდə evliliyin sonlandırılması problemi xüsusi yer tutur. Burada məlumat azlığı probleminə görə əhalinin əksəriyyəti evliliyi necə və hansı qaydada sonlandıracağını bilmir. Bu kimi problemlərə görə, baxmayaraq ki, əslində evliliklərini dəvam etdirmirlər, ayrı-ayrı yaşayırlar, ancaq qanuna uyğun olaraq evliliklərini sonlandırmadıqları üçün qanunən evli olaraq sayılırlar. Bu da əlbəttə ki, gələcək həyatlarında çox böyük problemlər yaradacaq, çünki, baxmayaraq ki, artıq evliliklərini davam etdirmək istəmirlər, birlikdə yaşamaqdan imtina edirlər, lakin qanun qarşıısında evlidirlər.
Gürcüstan Mülki Məcəlləsinin 1122-ci maddəsinə əsasən, evlilik növbəti zəmində sonlandırılır:
- A) Həyat yoldaşlarından birinin ölümü ilə;
- B) Qanunla müəyyən edilmiş qaydalara uyğun olaraq tərəflərdən birini ölü olaraq elan etməklə;
- C) Boşanma yolu ilə.
Evlilik tərəflərin müvəqqəti deyil, daimi birliyidir. Bu səbəbdən təbii olaraq ər-arvaddan birinin ölümü və ya qanunla müəyyən edilmiş qaydalara uyğun olaraq tərəflərdən birinin ölü olaraq elan edilməsi evliliyin sonlandırılmasına səbəb olacaqdır.
Gürcüstan Mülki Məcəlləsinin 1122-ci maddəsinə əsasən, evlilik tərəflərdən birinin vəfat etdiyi gündən etibarən sonlanmış olaraq sayılır. Eyni maddənin ikinci hissəsinə əsasən, ər-arvadın birinin ölü olaraq qəbul edilməsi barədə məhkəmə qərarında ölümün dəqiq tarixi göstərilmədikdə, məhkəmə qərarı qanuni qüvvəyə mindiyi andan etibarən evlilik sonlandırılmış olaraq sayılır.
Evliliyin sonlandırılmasının bir digər səbəbi boşanmaqdır. Hansı ki, qanunən iki yolla baş verir. Mülki aktlar qeydiyyat orqanında və ya məhkəmə yolu ilə boşanma. Qeyd olunmalıdır ki, boşanma halında bu fakt Mülki aktlar qeydiyyat orqanında qeydiyyata alınmalıdır. Bu, Gürcüstan qanunvericiliyi ilə tələb olunur, Gürcüstanın mülki aktalar qanununun 55-ci maddəsinin birinci hissəsinə əsasən boşanma üçün, mülki aktlar qeydiyyat orqanı tərəfindən bu faktın qeydiyyata alınması məcburidir. Ayrıca, 61-ci maddəyə əsasən, boşanma halında, evlilik, boşanma qeydə alındığı andan etibarən sonlandırılmış olaraq sayılır. Buna görə boşanmaq üçün bu faktı Mülki aktlar qeydiyyat orqanında qeydiyyatdan keçirmək lazımdır.
Müəllif: Ayhan Həsənov
————————————-
ქორწინების შეწყვეტის საფუძვლები
საზოგადოებაში სამოქალაქო ქორწინების შეწყვეტის პრობლემას მნიშვნელოვანი ადგილი უკავია. საზოგადოებაში არსებული ინფორმირების ნაკლებობის გამო, მოსახლეობის უმრავლესობამ არ იცის, როგორ და რა წესით უნდა შეწყვიტოს ქორწინება. ამ პრობლემის გამო, მიუხედევად იმისა, რომ ფაქტობრივად არ იმყოფებიან ქორწინებაში, ბევრი ოჯახი ცხოვრობს ცალ-ცალკე, მაგრამ კანონიერად ქორწინებაში არიან, რადგან მათი ქორწინება არაა კანონით დადგენილი წესით შეწყვეტილი. ესეც, რა თქმა უნდა, შემდგომში ძალიან დიდ პრობლემებს შექმნის მათი ცხოვრებაში, რადგან, მიუხედევად იმისა, რომ მათ აღარ სურთ ქორწინების გაგრძელება, უარს ამბობენ ერთად ცხოვრებაზე, მაგრამ კანონმდებობის დონეზე არიან ქორწინებაში.
საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 1122-ე მუხლის თანახმად, ქორწინება წყდება:
ა) ერთ-ერთი მეუღლის გარდაცვალებით;
ბ) კანონით დადგენილი წესით ერთ-ერთი მეუღლის გარდაცვლილად გამოცხადებით;
გ) განქორწინებით.
ქორწინება მეუღლეების მუდმივი კავშირია და არა – დროეობითი. ამიტომ, ბუნებრივია, ერთ-ერთი მეუღლის გარდაცვალება ან კანონით დადგენილი წესით ერთ-ერთი მეუღლის გარდაცვლილად გამოცხადება გამოიწვევს ქორწინების შეწყვეტას.
საქართველოს სამოქალქო კოდექსის 1122-ე პრიმა მუხლის თანახმად, ქორწინება შეწყვეტილად ითვლება ერთ-ერთი მეუღლის გარდაცვალების თარიღიდან. ასევე, იმავე მუხლის მეორე ნაწილის თანახმად, ერთ-ერთი მეუღლის გარდაცვლილად გამოცხადების შესახებ სასამართლოს გადაწყვეტილებაში გარდაცვალების ზუსტი თარიღის მითითების არარსებობის შემთხვევაში, ქორწინება შეწყვეტილად ითვლება სასამართლოს გადაწყვეტილების კანონიერ ძალაში შესვლის მომენტიდან.
ქორწინების შეწყვეტის კიდევ ერთი საფუძველი არის განქორწინება, რომელიც ხდება ორი წესით: განქორწინება სამოქალაქო აქტების რეგისტრაციის ორგანოში და განქორწინება სასამართლოს გზით. აღსანიშნავია, რომ განქორწინების შემთვევაში, აღნიშნული ფაქტი უნდა იყოს რეგისტირირებული სამოქალაქო აქტების რეგისტრაციის ორგანოში. ამას მოითხოვს საქართველოს კანონმდებლობა, სამოქალაქო აქტის შესახებ საქართველო კანონის 55-ე მუხლის პირველი ნაწილის თანახმად, განქორწინებისათვის სავალდებულოა მისი რეგისტრაცია სამოქალაქო აქტების რეგისტრაციის ორგანოს მიერ. ასევე, 61-ე მუხლის თანახმად, განქორწინების შემთხვევაში, ქორწინება შეწყვეტილად ითვლება განქორწინების რეგისტრაციის მომენტიდან. აქედან გამომდინარე, განქორწინებისათვის აუცილებელია აღნიშნული ფაქტის სამოქალაქო აქტების რეგისტრაციის ორგანოში რეგისტრაცია.
ავტორი: აიჰან გასანოვი
