Müəllif Samira Bayramova

Bu il məktəblərdə keçirilən son zənglər diqqətimi daha çox çəkdi. Əvvəlki illərə baxanda bu dəfə müasir və rəngarəng idi. Gənclər həvəsli, stereotiplərdən uzaq öz uşaqlıqlarının son günlərini azad və məsumca yaşayırdılar. Bir çox məktəblərin son zəng videolarını izlədim. Orada gənc məktəbli qızlar mahnı oxuyur, şer deyir, rəqs edir və maraqlı tamaşalar göstərirdilər. Tamaşalar xüsusi diqqətimi çəkdi, baxmayaraq ki, onlar bu sahə üzrə xüsusi təhsil almayıblar,  çox ustalıqla öz rollarını aparırdılar. İzəyicilər qarşısında çox rahat və azad şəkildə özlərini ifadə edirdilər. Hər il son zəng proqramları belə maraqlı və əyləncəli keçir. Bəs o gündən sonra o mahnı oxuyan, rəqs edən, tamaşa göstərən qızlar hara yoxa çıxır? Onların  istedadı hansı qapılar arxasında dəfn edilir, onlar niyə bu sahədə öz gələcəklərini görə bilmirlər? Niyə bütün bunlar sadəcə bir gün üçün, son zəng üçün hesablanır? Mən bu sualların cavablarını sadəcə bir neçə məsələyə toxunaraq cavablandırmaq istəyirəm. Kənd və icmalarda uşaqlar və gənclər üçün məktəbdən başqa bir sosial məkan yoxdur. Onların bütün fəaliyyəti məktəblə başlayır və məktəblə də belə bitir. Valideyinlər öz təcrübəsiz uşaqlarını kənddən şəhərə getməyə buraxmır, hesab edirlər ki, park görməyən qızı, şəhərə getsə parka gedib adı çıxar, cəmiyyətdə sosiallaşmayan gənc qızını dost tanışları ilə birgə görüb adına söz çıxar və gələcək taleyində problemlər olar. Ancaq bu narahatçılıqların heç birində uşağın hüququ və təlabatı hesablanmır, sadəcə valideyinin nüfuzu və şəxsiyyətinin kirlənməsi və özünün bundan doğan zəifliyindən qorxu var. Lap öz məktəbəqədər bacarığını sonra da davam etsə incəsənət sahəsi seçsə nə olar? Mahnı oxuyan, tamaşa göstərən qadın keyfiyyətsiz və başsızdır? Biz öz düşüncəmizi dəyişmək əvəzinə gənclərin istedadanı öldürməyə üstünlük veririk. Bəli biq öz uşaqlarımıza qarşı eqoistik. İkinci məsələ, yerli idarəetmə o sakinlər üçün hər hansı addımlar atmır, hər şey sadəcə mərkəz və şəhərli gənclər üçün hesablanıb. Bəs əhalinin əsas hissəsinin qeydinə və qayğısına kim necə qalmalıdır? Niyə onlar öz haqqlarına düşən payı götürə bilmirlər. Kənd deyəndə yalnız ağıla torpaq, pomidor, kartof, su gəlir. Bütün bu zəif dünya görünüşündən çıxmaq üçün bizə daha neçə illər lazımdır?

აზერბაიჯანელი გოგოები, რომლებიც მღერიან, ცეკვავენ და სპექტაკლებს დგამენ

ბლოგპოსტის ავტორი: სამირა ბაირამოვა

წელს ჩემი ყურადღება სკოლებში ჩატარებული ბოლო ზარის ღონისძიებებმა მიიპყრო. წინა წლებთან შედარებით, ეს ღონისძიებები უფრო თანამედროვე და ფერადი იყო. ახალგაზრდებმა ენთუზიაზმით, სტრეოტიპების გარეშე, თავისუფლად აღნიშნეს ბავშვობის ბოლო დღე. სკოლის ბოლო ზარის რამდენიმე ვიდეო ვნახე. გოგოები ცეკვავდნენ, ლექსებს კითხულობდნენ, მღეროდნენ და სპექტაკლს დგამდნენ. ჩემი ყურადღება განსაკუთრებით მიიპყრო მათ მიერ შემუშავებულმა სცენარებმა. მიუხედავად იმისა, რომ სპეციალური განათლება არ ჰქონდათ, როლებს ოსტატურად ასრულებდნენ. ისინი მაყურებელთა წინაშე თავს თავისუფლად და კომფორტულად გრძობდნენ.

ბოლო ზარი ყოველ წელს უფრო და უფრო საინტერესოდ და მხიარულად ტარდება. კი მაგრამ, გოგოები, რომლებიც ცეკვავენ, მღერიან, სად გაუჩინარდნენ დღეს? მათი ნიჭი კარს მიღმა იმარხება? რატომ ვერ ავითარებენ საკუთარ თავს ამ მიმართულებით? რატომ ხდება ეს ყველაფერი ერთი დღით – ბოლო ზარის დღეს?

მინდა, ამ კითხვებს რამდენიმე მაგალითით ვუპასუხო.

თემსა და სოფლებში ბავშვების და ახალგაზრდებისათვის, სკოლის გარდა, სოციალური სივრცე არ არსებობს. მათი ყველა საქმიანობა სკოლით იწყება და სკოლაშიც მთავრდება. მშობლები თავიანთ გამოუცდელ ბავშვებს ქალაქში არ უშვებენ, რადგან თვლიან, რომ გოგო, რომელსაც პარკი არ უნახავს არასოდეს, წავა პარკში, შემდეგ ამას ვიღაც დაინახავს და „ცუდ გოგოს“ დაუძახებს. შეიძლება, გოგო ვინმემ დაინახოს მეგობრებთან ერთად და ამან მომავალში პრობლემა შეუქმნას მას.

მაგრამ, ამ ყველანაირ ფიქრში, არასოდეს ფიქრობენ ბავშვის უფლებასა და საჭიროებაზე, მარტო მშობლის სახელის გატეხვაზე ფიქრობენ. თუნდაც, ბავშვმა აირჩიოს ხელოვნება და ამ მხრივ გააგრძელოს განათლება, რა მოხდება? გოგო, რომელიც მღერის ან სცენაზე გადის, დასაწუნებელი და უპატრონოა?

ჩვენ არ ვცდილობთ, ჩვენი მიდგომა შევცვალოთ, ჩვენ უბრალოდ ვანაგდურებთ ბავშვის ნიჭს.

კი, ჩვენ ჩვენი ბავშვების მიმართ ეგოისტები ვართ.

მეორე მხრივ, ადგილობრივი ორგანოები სოფელში მცხოვრებ ხალხისთვის არაფერს  აკეთებენ, ყველაფერი გათვლილია ცენტრისა და ქალაქისთვის.

ვინ უნდა იზრუნოს ამ ხალხის მეორე ნაწილზე? რატომ ვერ იღებენ ისინი იმ მომსახურებებს, რომლებიც მათ ეკუთვნის? როცა სოფელს ვახსენებთ, ჩვენ გვახსენდება სიტყვები: მიწა, პომიდორი, კარტოფილი და წყალი.

რამდენი წელი გვჭირდება იმისათვის, რომ ამ სიტუაციიდან გამოვიდეთ?