Ümumdünya İnsan Hüquqları Bəyannaməsi cinsiyyətindən asılı olmayaraq bütün insanların bərabər olduğunu bildirir.
Lakin hüquqi tənzimləmə ilə yaşanan reallıq həmişə üst-üstə düşmür.Təəssüf ki, bizlər yaşadığımız cəmiyyətdə yaşanan reallıqla çox kəskin şəkildə üzləşirik. Qanun qarşısında qadının rolu real heyatı kəsb etmir. Qanun, qadın hüquqları sahəsində bir islahatdır. Həmçinin bəzi qadınlarda daxil olmaqla qadınları ikinci dərəcəli insanlar hesab edən və bu mənada kişi ilə qadın arasındakı bərabərlikdən zərrə narazılıq duymayan cəmiyyətin üzvü olmaq acınacaqlıdır. Qadınları kişilərdən asılı edən, onları tabe edən və hüquqlarını məhdudlaşdıran cəmiyyət nə qədər inkişaf ede bilər?!
Bu köhnəlmiş müddəalar mental dəyərlər adıyla hələdə dəvam edir.
“Qadın və kişi bərabər olmalıdır” sloganı yanlış anlama ucbatından bəsitləşdirilmişdir. Bəli müəyyən nüanslar varki qadın ve kişini bərabər saymaq məntiqə uyğunsuz gəlir ancaq qanun qarşısında qadınları və kişiləri bərabərhüquqlu tutarsaq yaşam keyfiyyəti daha əlverişli olacağı qaçınılmazdır.
Qanunlara görə qadın və kişi eyni hüquqlara malikdir. Evli qadınlar kişilərlə eyni hüquqlara malikdir.
Qadınların uşaq sahibi olmasına baxmayaraq işlə məşğul olması adi haldır. Uşaqlara baxmaq və ev işləri ilə məşğul olmaq həm qadınlara, həm də kişilərə aiddir.
Qadınlarla kişilər kiminlə evlənəcəyinə özləri qərar verə bilərlər. kimisə zorla evləndirmək cinayətdir. Məsələn, valideynlərin övladlarını evləndirməyə məcbur etmək kimi hüquqları yoxdur. Həm qadınların, həm də kişilərin boşanmaq üçün müraciət etmək hüququ olmalıdır Digər həyat yoldaşının razılığı olmadan da boşanmaq olar.
Zorakılıq həmişə cinayətdir. Ailədə və cütlük münasibətlərində şiddət, məsələn, döymək və cinsi şiddət həmişə cinayətdir.
İşdə kişilərə və qadınlara eyni münasibət göstərilməlidir. Cinsinə görə ayrı -seçicilik etmək cinayətdir. Bu, məsələn, bir kişiyə cinsiyyətinə görə bir qadından daha çox maaş verilə bilməyəcəyi və ya bir qadın işçinin hamilə olduğu üçün işdən azad edilə bilməməsi deməkdir.
Bərabərlik Qanunu cinsinə görə ayrı -seçiciliyi qadağan edir. Bərabərlik Nümayəndəsi Bərabərlik Qanununa riayət olunmasına nəzarət edən rəsmi şəxsdir. İş yerinizdə cinsiyyətə görə ayrı-seçiciliyə məruz qaldığınızdan şübhələnirsinizsə, Bərabərlik Nümayəndəsi və ya həmkarlar ittifaqları ilə əlaqə saxlaya bilərsiniz.
Belə ittifaqların yaranması ve rəğbət görməsi üçün mütləq şəkildə islehatlar aparmaq lazımdır.
Müəllif: Laləzar Həsənova
——————————–
თანასწორობა
ადამიანის უფლებათა საყოველთაო დეკლარაციაში ნათქვამია, რომ ყველა ადამიანი, განურჩევლად სქესისა, თანასწორია.
თუმცა, სამართლებრივი რეგულირება და ცხოვრებისეული რეალობა ყოველთვის არ ემთხვევა ერთმანეთს. სამწუხაროდ, იმ საზოგადოებაში, რომლის წევრებიც ვართ, ძალიან მწვავედ ვგრძნობთ ამ რეალობას. კანონის წინაშე ქალების თანასწორობას ცხოვრებაში რეალური როლი არ აქვს. ქალთა უფლებების სფეროში კანონი არის რეფორმა. ასევე სამწუხაროა, იყო იმ საზოგადოების წევრი, რომელიც ქალებს მეორეხარისხოვან ადამიანად მიიჩნევს. ამ ფონზე, ზოგიერთი ქალი და ამ თვალსაზრისით უმცირეს უკმაყოფილებასაც არ გრძნობს მამაკაცებსა და ქალებს შორის უთანასწორობაში.
როგორ შეიძლება განვითარდეს ის საზოგადოება, რომელიც ქალებს მამაკაცებზე დამოკიდებულებს ხდის, ამორჩილებს კაცს და ზღუდავს მათ უფლებებს?!
ეს მოძველებული დებულებები კვლავაც გრძელდება მენტალური ღირებულებების სახით.
გაუგებრობის გამო, ფორმულამ “ქალები და კაცები თანასწორია” ძალა დაკარგა. დიახ, არსებობს გარკვეული ფიზიკური მონაცემები, რომლის მიხედვითაც ალოგიკურია მამაკაცისა და ქალის თანაბრად განხილვა, მაგრამ თუ კანონის წინაშე ქალებსა და მამაკაცებს თანაბრად მოვეპყრობით, ცხოვრების ხარისხი აუცილებლად უფრო უკეთესი იქნება.
კანონის თანახმად, ქალებსა და მამაკაცებს აქვთ იგივე უფლებები. დაქორწინებულ ქალებს აქვთ იგივე უფლებები, რაც მამაკაცებს.
ნორმალურია ქალმა, შვილის ყოლის მიუხედავად, უნდა იმუშაოს, რადგან ქალებიც და კაცებიც ვალდებულნი არიან, იზრუნონ ბავშვებზე და ასევე გააკეთონ საშინაო საქმეები.
ქალებსა და მამაკაცებს შეუძლიათ, თავად გადაწყვიტონ, ვისზე დაქორწინდნენ. დანაშაულია ადამიანის იძულება ქორწინებაზე. მაგალითად, მშობლებს არ აქვთ უფლება, აიძულონ შვილები დაქორწინებაზე. ქალებსაც და კაცებსაც უნდა ჰქონდეთ განქორწინების უფლება. განქორწინება შესაძლებელია მეორე მეუღლის თანხმობის გარეშეც.
ძალადობა ყოველთვის დანაშაულია. ოჯახში და პარტნიორულ ურთიერთობებში ძალადობა, როგორიცაა ცემა და სექსუალური ძალადობა და სხვ. ყოველთვის დანაშაულია.
სამსახურში ქალს და მამაკაცს თანაბრად უნდა მოექცნენ. სქესის მიხედვით დისკრიმინაცია დანაშაულია. ეს ნიშნავს, მაგალითად, რომ მამაკაცს არ შეუძლია ქალზე მეტი ანაზღაურების მიღება მხოლოდ და მხოლოდ მისი სქესისათვის, ან რომ ქალი თანამშრომელი არ შეიძლება გაათავისუფლონ სამსახურიდან ორსულობის გამო.
კანონი თანასწორობის შესახებ კრძალავს გენდერულ დისკრიმინაციას. თანასწორობის წარმომადგენელი არის თანამდებობის პირი, რომელიც ზედამხედველობას უწევს თანასწორობის შესახებ კანონის დაცვას. თუ ეჭვი გაქვთ, რომ გენდერულ დისკრიმინაციას აქვს ადგილი თქვენს სამუშაო ადგილზე, შეგიძლიათ დაუკავშირდეთ თანასწორობის წარმომადგენელს ან თანამშრომელთა გაერთინებას, რომელიც ამ საკითხზე მუშაობს.
იმისათვის, რომ ასეთი გაერთიანებები გაძლიერდნენ და მხარდაჭერა მოიპოვონ, საჭიროა რეფორმები.
ავტორი: ლალეზარ გასანოვა
