Yay ayları idi. Səhv etmirəmsə İyul ayının ortaları. Yox, səhv etmirəm elə iyul ayı idi, hava elə isti idi ki, güclə nəfəs alırdıq. Avtobusun yola düşməyinə də bir 15-20 dəqiqə var idi. Neyləmək olar, oturub gözləməkdən başqa çarəmin olmadığının fərqinə varmaq necə də sıxıcı idi. Mən öz aləmimdə idim elə birdən gözüm saçlarına dən düşmüş, qara rəngdə köynək geyinmiş qaraşın qadına sataşdı. Qadın mənə tərəf gəlirdi. Gəldi və yanımda əyləşdi. Məni tanıyırmış kimi üzümə baxıb gülümsədi. Əlinin qabarı və üzündəki qırışlardan onun çətin həyat yolundan keçməsini anlamaq elə də çətin deyildi. O çox keçmədi ki, sözə başladı : “Qızım, mənim müəlliməm necədir? Məktəbdə işləyirmi yenə? “. Onu tanımadığımı duymuşdu və mən cavab verməmiş ardınca əlavə etdi “ Ay qızım məni tanımadınmı?! Fərqanə xalanam “. Mən bu qadının kim olduğunu yadıma sala bilməmişdim, amma nə fərqi var… Mən də gülümsədim.

Oxuyub eliyirsənmi?

-Bəli.

-Hə, lap yaxşı. Özün də Maşallah böyümüsən mən səni görəndə balaca idin.

-Sən yaxşı edirsən ay qızım. Mənim də ağlım olmadı Ayseli oxudardım. Atası, nənəsi gələn elçilərə yox demədilər. Elçilər gəlib-getdicə qohum – qonşular da söz gəzirdilər Mənim də razı olmaqdan başqa çarəm olmadı. İndi elə peşmanam ki, kaş həmin vaxt Ayselimə dəstək olardım. Gedən bir gündən anası ölmüşün üzü gülmədi. Sonra da… .

Xalanın gözləri dolmuşdu. Qəhərdən boğazı tutulmuşdu, elə ona görə də Fərqanə xala söhbəti davam etdirə bilmədi. Evə gələndə araşdırdım ki, bu xalanın qızı yaşı az olduğu üçün doğum zamanı həyatını itirmişdi.

İndi anlayıram, xala içində yığılıb qalan dərdini açmağa insan axtarırmış və məni tapmışdı. Mən xalanın halına çox acıyırdım. İlahi niyə arzular yarımçıq qalır? Niyə qadınlar qurban olur çox vaxt? Cəmiyyət? O qonşular? Qohumlar? Onlar hardadırlar indi? Ayseli qaytara bilərlərmi həyata?!

Əsasən cəmiyyət basqısına görə ətrafımızda qurban olan qızlar, qadınlar çoxdur. Günümüzün müasirliyi hələ də “xalq nə deyər” düşüncəsini aradan qaldıra bilməyib. Ayselin hekayesi sadəcə o basqının qurban etdiyi hadisələrdən biridir, onlarca qadınlar xalq nə deyər deyə ailə zorakılığa dözür, bir ömür bədbəxt yaşayır və ya həyatından olur, onlarca qənc qız təhsildən məhrum olur.

MÜƏLLİF: Dilarə Təhməzova