Naşir Orduxanov
Dünyada hər bir millətin özünə məxsus mədəniyyəti, incəsənəti, ədəbiyyatı və s. kimi dəyərləri var. Bu dəyərlər bütün millətləri bir-birindən fərqləndirir və dünyada multikultiralizmin əsasını qoyur. Bundan əlavə olaraq isə mənim fikrimcə dünyada millətləri fərqləndirən ən əsas üç amil, onların əlifbası, dili və soyadıdır.
Yazımda ən çox soyad məssələsinə diqqət çəkmək istəyirəm, çünki soyad şəxsin hansı milli mənsubiyyətə məxsus olduğunu ən tez bildirən amillərin başında gəlir. Məsələn: bir şəxsin soyadının sonluğu əgər -yan ilə bitirsə deməli o milliyətcə ermənidir, əgər şəxsin soyad sonluğu -şvili və yaxud -dze ilə bitirsə, gürcü olduğunu çox rahat bir şəkildə başa düşə bilərik. Hətda biz Gürcüstanda yaşayan digər gürcü etnik qrupları belə soyad sonluğu ilə rahat şəkildə müəyyən edə bilərik. Bundan əlavə olaraq biz soyadı ilə iranlıları, ərəbləri, hindliləri çinliləri və avropada, asiyada eləcədə başka qitələrdə yaşayan digər millətləri rahat bir şəkildə müəyyən edib tanıya bilərik.
Çox təssüflər olsun ki, Sovet hakimiyəti bizim əlimizdən bu imkanı aldı və bizim soyad sonluqlarımızı dəyişərək -ov, -yev sonluqlarını əlavə etdi, hansıki bu soyad sonluğu ruslara məxsus idi və bizim keçmişimizlə və milli kimliyimizi müəyyən etməklə heç bir əlaqəsi yox idi. Bununlada biz artıq Qafqazdan kənara çıxan zaman soyadımıza baxan hər kəs bizi rus sanır, çünki -ov, -yev rus soyadıdır və Gürcüstanın keçmiş SSRİ-nin üzvü olması, eləcədə bizim xalqın böyük əksəriyyətinin xarici dil kimi sadəcə rus dilini bilməsidə buna əsas verir. Belə olan halda isə biz xaricdə milli kimliyimizi açıqlmağa və biz rus deyilik Gürcüstanda yaşayan etnik türk və ya azərbaycanlıyıq deməyə məcbur qalırıq. Hər şeyi qoyaq bir kənara, işin ən faciəli tərəfi isə orasındadır ki, artıq SSRİ yoxdur, biz azad və demokratik Gürcüstan Respublikasında yaşayırıq. Ancaq biz yenədə soyadımızın Rusiya tərəfindən işğal olunmuş 20%-lik sonluğunu silə və ya dəyişə bilmirik, çünki ölkəmiz bunu etməyimiz üçün bizə bu hüququ vermir. Buna görədə biz bugün azad Gürcüstanın vətəndaşı olmağımıza baxmayaraq, soyadımızda Sovet Hakimiyəti tərəfindən dəyişdirilmiş və rusçuluğu bildirən -ov, -yev sonluğunu daşımağa məcbur qalırıq. Mən əminəm ki, biz yaxın gələcəkdə Rusiya tərəfindən işğal olunmuş 20% torpağımızı və soyad sonluğunumuzu geri qaytaracağıq, çünki biz rus deyilik ki, soyadımız o sonluqla bitsin!
————————————
ჩვენ რუსები არ ვართ!
ნაშირ ორდუხანოვი
მსოფლიოში ყველა ერს აქვს თავისი ღირებულებები – კულტურა, ხელოვნება, ლიტერატურა და ა. შ. ამ ღირებულებებით განსხვავდება ერები და ამისგან შედგება მულტიკულტურალიზმი. ჩემი აზრით, გარდა ამისა, ერები განსხვავდება სამი ფაქტორით: ანბანით, ენით და გვარით.
ახლა კი მინდა, გვარის შესახებ დავწერო, რადგან გვარი ის მახასიათებელია, რომელიც ინდივიდის წარმომავლობას განსაზღვრავს. მაგალითად, თუ ვინმეს გვარი მთავრდება -იანით, ე. ი. ის სომეხია, თუ -შვილით ან -ძე-თი სრულდება, ე. ი. ქართველია. უფრო მეტიც: საქართველოში მცხოვრები სხვა ქართველები შეგვიძლია, კუთხისთვის დამახასიათებელი გვარით ამოვიცნოთ. ამის გარდა, ჩვენ შეგვიძლია, გვარით ამოვიცნოთ ირანელები, არაბები, ინდოელები, ჩინელები და ევროპელები, აზიისა და სხვა კონტინენტების მკვიდრნი.
სამწუხაროდ, ჩვენ საბჭოთა კავშირმა წაგვართვა ეს შესაძლებლობა და ჩვენი გვარის ბოლოები -ევითა და -ოვით შეცვალა, რომელიც რუსულია და სრულიად უცხოა ჩვენს წარსულთან, ეროვნულ იდენტობასთან. შედეგად, როცა კავკასიის გარეთ გავდივართ, ყველას ჰგონია, რომ რუსები ვართ, რადგან -ევ-სა და -ოვზე რუსული გვარები ბოლოვდება. საქართველო ყოფილი საბჭოთა ქვეყანაა და ჩვენც უცხო ენად რომ მარტო რუსული ვიცით, ეს ფაქტორი უფრო აძლიერებს ამას. ამ შემთხვევაში, ჩვენ უცხოელებისთვის იმის ახსნა გვიწევს, რომ ჩვენ რუსები არ ვართ, საქართველოში მცხოვრები ეთნიკურად თურქები, ანუ აზერბაიჯენელები ვართ.
ყველაფერს თავი რომ დავანებოთ, ტრაგიკული ის არის, რომ საბჭოთა კავშირი არ არსებობს და ჩვენ თავისუფალ, დემოკრატიულ საქართველოში ვცხოვრობთ. მაგრამ, ჩვენ ვერ ვცვლით, ვერ ვშლით ჩვენი გვარების ოკუპურებულ 20 პროცენტს, რადგან ჩვენი ქვეყანა ამის საშუალობას არ გვაძლევს. მიუხედავად იმისა, რომ თავისუფალი საქართველოს მოქალაქეები ვართ, ჩვენ იძულებულნი ვართ, ვატაროთ საბჭოთა კავშირის მიერ შეცვლილი, რუსული დაბოლოებებიანი გვარები. მე დარწმუნებული ვარ, რომ ახლო მომავალში ჩვენ დავიბრუნებთ რუსეთის მიერ უკუპირებული 20 პროცენტ მიწებს და მოვიცილებთ რუსულ გვარებს, რადგან ჩვენ რუსები არ ვართ!
