Gürcüstan qanunvericiliyi şəxlərin qanuni olaraq evlənə bilməsi üçün bəzi şərtlərin ödənilməsini tələb edir. Ancaq bu şərtlər ödənildiyi təqdirdə qanunən evliliyə yol verilir. Gürcüstan mülkü məcəlləsinin 1107-ci maddəsinə əsasən evlilik şərtləri olaraq evlilik yaşı və evlənəcək şəxlərin razılığı nəzərdə tutulub.
Bəs bu şərtlərin ödənillməsi niyə bu qədər vacibdir ?
Qanunvericilikdə nəzərdə tutulan şərtlər ödənilmədən edilən evliliklər dövlət orqanında qeydiyyatdan keçirilə bilməz. Çünki evliliyin qanuni olaraq sayılması üçün qanunən nəzərdə tutlan şərtlər ödənilməyib. Gürcüstan mülkü məcəlləsinin 1106-cı maddəsinə əsasən evlilik ailə qurmaq məqsədi ilə kişinin və qadının könüllü birliyidir, hanı ki Gürcüstan Ədliyyə Nazirliyinin idarəçiliyində fəaliyyət göstərən Dövlət Xidmətinin İnkişafı Agentliyinin Ərazi İdarəsində qeydiyyatdan keçmişdir. Mülkü məcəllədə nəzərdə tutulan tələblər Gürcüstan Mülki aktlar haqqında qanununda da öz əksini tapıb beləki, qanunun 50-ci maddəsində əsasən evliliyin qeydiyyata alınması üçün evlilik yaşı və evlənmək istəyən şəxslərin razılığı tələb olunur. Bundan əlavə Mülki aktlar haqqında Gürcüstan qanunun 48-ci maddəsinə əsasən evliliyin qanunən yaranması üçün Mülki Aktlar Qeydiyyat Təşkilatı tərəfindən qeydiyyata alınması məcburidir. Bu nöktei nəzərdən qanunvericilikdə nəzərdə tutulan şərtlər ödənilmədiyi təqdirdə evlilik dövlət orqanında qeydiyyatdan keçirilmir.
Evliliyin qeydiyyatdan keçirilməməsi nə kimi problemər törədə bilər ?
Qeydiyatsız evlilik isə öz-özlüyündə başqa problemlərə yol açır. Gürcüstan mülkü məcəlləsinin 1152-ci maddəsinə əsasən qanunən ər-arvad arasında öhtəlik yalnız Gürcüstan qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş qaydalara əsasən qeydiyyatdan keçmiş evlilik zamanı yaranır. Ər-arvad arasında qanuni ödhəlik yaranmadığı təqdirdə isə boşanma zamanı və ya boşanmadan kənar mülk bölgüsü zamanı böyük problemlər yaradır. Gürcüstan mülkü məcəlləsinin 1158-ci maddəsinə əsasən Ər-arvadın nikah müddətində əldə etdikləri əmlak, əgər aralarında nikah müqaviləsi qoyulmayıbsa və ya müqavilədə başqa şərtlər nəzərdə tutulmayıbsa, ortaq mülkiyyət (birgə mülkiyyət) adlanır. Bundan əlavə mülkü məcəllənin 1164-cü maddəsinə əsasən hər bir həyat yoldaşın tələbi ilə ər-arvadın ümumi əmlakı (birgə mülkiyyəti) həm evlilik dövründə, həm də boşandıqdan sonra bölünə bilər. Ancaq əgər nikah qeydiyyatda deyilsə, təbii olaraq onlar arasında heç bir hüquqi öhtəlik olmadığından heç bir tərəf boşanma zamanı və ya boşanmadan kənar ortaq mülkiyyətin bölgüsünü tələb edə bilmir.
Müəllif: Ayhan Həsənov
—————————————–
ქორწინების დროს კანონით გათვალისწინებული პირობების შესრულებისა და ქორწინების რეგისტრაციის მნიშვნელობა
საქართველოს კანონი მოითხოვს გარკვეული პირობების შესრულებას პირების კანონიერად დაქორწინებისათვის. ამასთან, მხოლოდ იმ შემთხვევაში არის ქორწინება კანონიერი, თუ ეს პირობები იქნება დაკმაყოფილებული. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 1107-ე მუხლის თანახმად, ქორწინების პირობებია ქორწინების ასაკი და ქორწინების მხარეების თანხმობა.
რატომ არის მნიშვნელოვანი ამ პირობების დაცვა?
ქორწინება, რომელიც შესრულებულია კანონმდებლობით გათვალისწინებული პირობების შესრულების გარეშე, ვერ დარეგისტრირდება სახელმწიფო ორგანოში, იმის გამო, რომ ქორწინების კანონიერად ჩათვლის სამართლებრივი პირობები არ არის შესრულებული. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 1106-ე მუხლის თანახმად, ქორწინება არის ქალისა და მამაკაცის ნებაყოფლობითი კავშირი ოჯახის შექმნის მიზნით, რომელიც რეგისტრირებულია საქართველოს იუსტიციის სამინისტროსთან არსებული საჯარო სამსახურის განვითარების სააგენტოს ტერიტორიულ სამსახურში.
სამოქალაქო კოდექსის მოთხოვნები ასევე ასახულია საქართველოს სამოქალაქო კოდექსში, რადგან კანონის 50-ე მუხლი მოითხოვს ქორწინების ასაკს და ქორწინების მსურველთა თანხმობას ქორწინების რეგისტრაციის მიზნით. ამასთანავე, „სამოქალაქო აქტების შესახებ“ საქართველოს კანონის 48-ე მუხლის თანახმად, ქორწინების კანონიერი დაარსებისათვის სამოქალაქო აქტების რეგისტრაციის ორგანიზაციის მიერ ქორწინების რეგისტრაცია სავალდებულოა. ამ თვალსაზრისით, ქორწინება ვერ დარეგისტრირდება სახელმწიფო ორგანოში, თუ არ არის დაცული კანონმდებლობით გათვალისწინებული პირობები.
რა პრობლემებს ქმნის არარეგისტრირებული ქორწინება?
არარეგისტრირებული ქორწინება თავისთავად სხვადასხვა პრობლემებს იწვევს. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 1152-ე მუხლის თანახმად, მეუღლეებს შორის სამართლებრივი ვალდებულება წარმოიშობა მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ქორწინება რეგისტრირებულია საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით. თუ მეუღლეებს შორის არ არსებობს სამართლებრივი ვალდებულება, ეს დიდ პრობლემებს ქმნის განქორწინების ან განქორწინების გარეშე ქონების გაყოფის დროს. საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 1158-ე მუხლის თანახმად, წყვილის მიერ ქორწინების დროს შეძენილი ქონება ეწოდება ერთობლივ ქონებას (საერთო საკუთრება), გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც არსებობს საქორწინო ხელშეკრულება ან ხელშეკრულებით გათვალისწინებული არ არის სხვა პირობები. გარდა ამისა, სამოქალაქო კოდექსის 1164-ე მუხლის თანახმად, თითოეული მეუღლის თხოვნით, მეუღლეთა ერთობლივი ქონება (საერთო ქონება) შეიძლება გაიყოს როგორც ქორწინების დროს, ასევე – განქორწინების შემდეგ. ამასთან, თუ ქორწინება არ არის რეგისტრირებული, განქორწინების დროს ან მის შემდეგ არც ერთ მხარეს არ შეუძლია მოითხოვოს საერთო ქონების გაყოფა, რადგან მათ შორის არანაირი სამართლებრივი ვალდებულება არ არსებობს.
ავტორი: აიჰან გასანოვი
