Günümüzdə “erkən evlilik”, “qız qaçırtma “, “qadın hüquqlarının pozulması “ və.s kimi aktual problemlər haqqında araşdırmalar aparılır, müzakirələr olunur, məqalələr yazılır. Xüsusilə valideyinləri tərəfindən erkən evliliyə məcbur edilən qızlar haqqında yazılmış məqalələrə oxucular (hər iki cinsin nümayəndələri) tərəfindən “ Bəs məktəb çantasına dəftər-kitab əvəzinə başqa əşyalarını toplayıb, könüllü qoşulub qaçan qızlardan niyə yazılmır? Niyə həmişə valideyinlər qınaq obyekti olur ? və. s bunun kimi rəylərə rast gəlinir. .
Əlbəttdə bu danılmaz faktdır. Neçə – neçə azyaşlı qızların elə məktəbin həyətindən könüllü olaraq qoşulub qaçdığının şahidi olmuşuq. Sözsüz ki, qınanılası mövzudur, bu öz yerində. Bəs belə hadisələrin baş verməsində kimdir müqəssir? Gəlin əlimizi vicdanımızın üstünə qoyub danışaq. Könüllü qoşulub qaçan azyaşlılar həyatı tam dərk etmirlər. Onlar həyata hələ öz kiçik pəncərələrindən baxırlar. Düzgün seçim edib, qərar verə bilmirlər. Elə buna görə də səhv addım atırlar. Bu cür hadisələrin baş verməsində ilk növbədə valideyinlər müqəssirdir, çünki valideyin uşaq vaxtından övladını düzgün tərbiyyə etməli, kiçik yaşlarından həyatda düzgün mövqü tutması üçün övladına dəstək olmalıdır . Sadəcə olaraq uşaq dünyaya gətirməklə iş bitmir, hər bir valideyin övldını böyüdərkən məsuliyyətli olmalı, səhvlərə yol verməməlidir.
Valieyinlər övladlarını böyüdərkən düzgün metodlara müraciət etməlidirlər. Ailə uşağın həyatında böyük rol oynayır, uşaqlar ilk növbədə ailədə görüb-götürür, sonra cəmiyyətdə . Bütün təqsiri sadəcə valideyinlərin üstünə yükləmək də düzgün deyil, bu cür hadisələrdə çevrə, yəni ətraf mühitin payının olması da danılmazdır. Yəni belə deyək, bir evdə ki, qızın evdə 17 yaşlı bacısı evləndirilir , 16 yaşlı qonşu qızı nışanlanır, sinif yoldaşlarına elçilər gəlir, dayısı qızı qoşulub qaçır, yazıq qızcığaz ətrafında baş verənlərdən nə nümunə götürsün? Haradan bilsin Səhv nədir, doğru nədir?
Bütün bunları onlara kimsə başa salmalıdır ya yox. Valideynlər heç nəyin fərqində olmadan laqeyid yanaşanda onda digər qızlar da mövcud mühitə uyğunlaşır. Beləliklə hər iki faktor : ailə və ətraf mühit qızlarımızın seçim və addımlarında böyük təsir göstərir.
Valideynlər və bütövlükdə cəmiyyət – bəli bu cürə hadisələrin sıx-sıx baş verdiyi cəmiyyət müqəssirdir. Həll yolu sadəcə olaraq bütövlükdə cəmiyyətin mübarizəsi ola bilər. Ailədə valideynlər, məktəbdə müəllimlər, qohumlar-qonşular həm qızlara, həm oğlanlara əhəmiyyətli məsləhətlər verməklə , onları təhsilə yönləndirməlidirlər. Sağlam düşünən beyinlər ancaq sağlam cəmiyyət inşa edə bilər . Sağlam düşünən beyinləri isə ancaq məsuliyyətli valideyinlər yetişdirir.
Müəllif: Dilarə Təhməzova
—————————————-
პასუხისმგებლიანი მშობელი – ჯანსაღი საზოგადოებაა
დღესდღეობით ტარდება კვლევები, დისკუსიები და სტატიები ისეთ აქტუალურ თემებზე, როგორებიცაა ადრეული ქორწინება, გოგონების მოტაცება, ქალთა უფლებების დარღვევა და ა.შ. კერძოდ, იმ სტატიების კომენტარებში, სადაც წერია იძულებით გათხოვილ გოგოებზე, მკითხველთა ნაწილი სვამს ასეთ კითხვებს: ”რატომ არ წერენ გოგოებზე, რომლებიც სკოლის ჩანთებში წიგნების ნაცვლად, სხვა ნივთებს დებენ და იპარებიან?“, „რატომ აკრიტიკებენ მშობლებს ყოველთვის?“ – მსგავსი მოსაზრებები საკმაოდ ხშირად გვხდება.
რა თქმა უნდა, ეს უდავო ფაქტია. ჩვენ მოწმენი ვართ, რამდენი ახალგაზრდა გოგონა ნებაყოფლობით გაპარულა სკოლის ეზოდან.
რა თქმა უნდა, ეს არის დაგმობის საგანი, თუმცა ეს პრობლემა კვლავ რჩება. ვინ არის დამნაშავე ამ საკითხში?
მოდით, გულზე ხელი დავიდოთ და ვისაუბროთ ამაზე.
არასრულწლოვნებს, რომლებიც ნებაყოფლობით გაიპარნენ, სრულყოფილად არ ესმით ცხოვრება. ისინი ჯერ კიდევ თავიანთი პატარა ფანჯრებიდან იხედებიან. მათ არ შეუძლიათ სწორი არჩევანის გაკეთება. ამიტომ, ისინი არასწორად იქცევიან. ასეთ შემთხვევებში, პირველ რიგში, მშობლები არიან დამნაშავეები, რადგან მშობელმა ადრეული ასაკიდანვე უნდა აღზარდოს თავისი შვილი სწორად და მხარი დაუჭიროს მას, რომ ადრეული ასაკიდანვე სწორი გეზი აიღოს ცხოვრებაში. არ არის საკმარისი ბავშვის გაჩენა, ყველა მშობელი უნდა აგებდეს პასუხს ბავშვის აღზრდაზე და არ უშვებდეს საბედისწერო შეცდომებს.
მშობლებმა შვილების აღზრდის დროს უნდა გამოიყენონ სწორი მეთოდები. ოჯახი დიდ როლს ასრულებს ბავშვის ცხოვრებაში, ამას ბავშვები ჯერ ოჯახში, შემდეგ საზოგადოებაში ხედავენ. თუმცა, მართალი არ იქნება, რომ მხოლოდ მშობლები დავადანაშაულოთ და უდავოა, რომ გარემოც თამაშობს თავის როლს ასეთ შემთხვევებში. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, იმ სახლმა, სადაც ქორწინდება გოგონას 17 წლის და, 16 წლის მეზობლის გოგო თხოვდება, კლასელებთან ხელის სათხოვნელად მოდიან, ბიძაშვილები იპარებიან, რა მაგალითი უნდა მისცეს მას? როგორ გაერკვეს ღარიბი გოგო, თუ რა ხდება მის გარშემო? საიდან გაიგოს მან, რა არის არასწორი და რა – სწორი?
ვიღაცამ უნდა აუხსნას თუ არა ახალგაზრდებს ეს ყველაფერი? როდესაც მშობლები გულგრილები არიან და არაფერი იციან, მაშინ გოგოები ეგუებიან გარემოს. ამრიგად, ორივე ფაქტორი: ოჯახი და გარემო, დიდ გავლენას ახდენს გოგონების არჩევანსა და გადაწყვეტილებებზე.
მშობლები და მთლიანად საზოგადოება – დიახ, საზოგადოება, სადაც ასეთი შემთხვევები ხშირად ხდება – დამნაშავეა. გამოსავალი შეიძლება იყოს უბრალოდ საზოგადოების ბრძოლაში. მშობლებმა ოჯახში, მასწავლებლებმა – სკოლაში, ნათესავებმა და მეზობლებმა უნდა მოუწოდონ გოგონებსა და ბიჭებს განათლებისკენ ნაბიჯის გადადგმაში. მხოლოდ ჯანსაღ აზროვნებას შეუძლია, შექმნას ჯანსაღად მოაზროვნე საზოგადოება. ჯანსაღი აზროვნების მქონე ახალგაზრდას მხოლოდ პასუხისმგებლიანი მშობლები აყალიბებენ.
ავტორი: დილარა ტაჰმაზოვა
