Ayhan Həsənov

Bir uşağa hirslənərkən yavaşca vursanız ağlayar, amma həmin uşağa zarafatla daha sərt vursanız belə gülər. Çünki mənəvi ağrı fiziki ağrıdan çox daha dərindir.

Mən demək olar ki, həyat yoldaşı tərəfindən şiddətə məruz qalan hər hansı bir qadının hüquq müdafiə orqanına müraciyət etdiyini xatırlamıram. Görəsən niyə? Sizin fikrinizcə şiddətə məruz qalmaq xoşlarına gəlir, yoxsa necə ? Əri tərəfinən boğazı kəsilərək öldürülən qadınlar, qısqanclıq pərdəsi altında öldürülən qadınlar, ailəsi tərəfindən zorla evləndirildikləri üçün intihar edən qızlar, 15 yaşında təcavüzə məruz qalan, 15 yaşında öz uşaqlığını yaşamağa macal tapmadan uşaq sahibi olan qızlar..Bütün bunlar sadəcə mənəmi anormal gəlir ?

Görəsən bərabərhüquqluluğun, gender bərabərliyinin nə demək olduğunu həqiqi

mənada başa düşən biriləri varmı, çox maraqlıdır ? Çünki bizim standartlarımız gender bərabərliyinin yanından belə keçmir.

Bu qədər maddələr, bu qədər beynəlxalq konvensiyalar nə üçündür ? Hansına əməl edirik ? Yenə bir sual işarəsi..

Biz, sadəcə qadın əri tərəfindən dilim-dilim doğrandıqdan sonra status paylaşmağı, cinayətkarı qınamağı və ya onu haqlı çıxaracaq səbəblər axtarmağı, söz gəzidirib, qeybət qırmağı daha yaxşı bacarırıq. Arvadını döydüyü üçün fəxr edən kişilər var. Mən onlara hansı qanundan, hansı bərabərlikdən danışım ?

Bütün bunlar olur, qurbanlar isə sadəcə susurlar. Yardıma ehtiyacları olduqları halda onu qəbul etməkdən qaçırlar. Çox az hallarda qurbanlar bu barədə polisə müraciət edir, məhkəmələrdə cinayət işləri açılır. Ancaq bu hallar çox az hallarda müşahidə olunur. Çünki onları bu yoldan çəkindirən bir sıra səbəblər var. Fiziki ağrıdan çox mənəvi ağrılar verən səbəblər..

Birincisi, yaxınlarından, qohumlarından, iş yoldaşlarından utanırlar. Bundan başqa, ya bir sıra hallarda ailədə aldıqları tərbiyə, dırnaq arası “adət-ənənə” onlara şikayətçi kimi çıxış etməyə imkan vermir, ya heç kəsin ona inanmayacağını, ya boşandıqdan sonra küçələrdə səfalət içində qala biləcəyini düşünürlər. Aydındır ki, bir çox qadınlar ailələrini “dağıtdıqlarına” görə ata evi tərəfindən qəbul edilmir.

İkincisi və bəlkə də ən ağırı, cəmiyyət tərəfindən qınaq obyektinə çevirilmə qorxusu. Qoyulmuş qanun kimi qəbul olunan “Camaat nə deyər” şablonlarına görə gündə yüzlərlə qadın camaatın heç vecinə belə olmadan döyülür..

Əminəm ki hərkəs yoruldu bu mövzulardan, yenə bir ağıllı çıxıb deyəcək ” Siz niyə kişilərə qarşısız, niyə ancaq qadınlardan danışırsız ” Nə yalan deyim bu günə kimi mən heç arvadı tərəfindən döyülən və ya arvadı tərəfindən boğazı kəsilərək öldürülən kişi eşitməmişəm. Heç qız tərəfindən təcavüzə məruz qalan, qız tərəfindən qaçırılan oğlan eşitməmişəm. Nə yazıq ki, hələ uzun müddət yorulmağa dəvam edəcəklər. Ümid edirəm, bir gün hərşeyin daha yaxşı, dırnaq arası yox da əsl gender bərabərliyinin mövcud olduğu bir cəmiyyətlə qarşılaşacağıq. O günədək yorulmağa davam…

———————————————

ემოციური ტკივილები

აიჰან გასანოვი

როდესაც ბავშვს ბრაზით უმტკივნეულოდ „ვცემთ“, ის ტირის, მაგრამ იცინის, მაშინაც კი, თუ ამ უფრო ძლიერად მოვარტყამთ ხუმრობით, რადგან ემოციური ტკივილი ფიზიკურზე უფრო ძლიერია.

ძალიან იშვიათია ქალი, რომელიც მეუღლის მხრიდან ძალადობის მსხვერპლია და სამართალდამცავი ორგანოებს მიმართავს. ნეტავ რატომ? თქვენ როგორ ფიქრობთ, ეს მათ მოსწონთ? ქმრის მხრიდან მოკლული ქალები, ეჭვიანობის ნიადაგზე მოკლული ქალები, გოგოები, რომლებიც იძულებითი ქორწინების გამო თავს იკლავენ, 15 წლის ასაკში გაუპატიურების მსხვერპლი გოგოები, გოგოები, რომლებიც იმავე ასაკში დედები ხდებიან… ეს ყველაფერი მარტო ჩემთვის არის არანორმალური?

ძალიან საინტერესოა, ნეტავ მართლაც ხვდებიან, რას ნიშნავს თანასწორობა, გენდერული თანასწორობა? ვინაიდან ჩვენს სტანდარტებს გენდერულ თანასწორობასთან საერთო არაფერი არ აქვს.

ამდენი კანონმდებლობა, საერთაშორისო კონვენცია რისთვის არის? რომელს ვასრულებთ? ისევ კითხვის ნიშანი… ჩვენ მარტო მაშინ ვდებთ სტატუსებს, როცა ქალი მოკლა ქმარმა, მაშინ ან ვგმობთ ან რაიმეთი ვამართლებთ, ვჭორაობთ. არიან კაცები, რომლებიც ამაყობენ, რომ ცოლს სცემენ. რომელ კანონზე, თანასწორობაზეა საუბარი?

ეს ყველაფერი ხდება, მსხვერპლები კი დუმან. მიუხედავად იმისა, რომ სჭირდებათ დახმარება, მაინც არ მიმართავენ არსად. იშვიათია, როცა ქალი მიმართავს პოლიციას, რადგან მას ძალიან ბევრი მიზეზი აქვს ამისთვის. ეს მიზეზები უფრო ემოციურია, ვიდრე ფიზიკური.

პირველ რიგში ახლობლების, ნათესავების, საზოგადოების რცხვენია. გარდა ამისა, იმ ოჯახის წესები, სადაც არიან გაზრდილები, “ტრადიცია”, მას ნებას არ აძლევს, გამოვიდეს მდგომარეობიდან, ან ეშინია, რომ არავინ დაუჯერებს და ქუჩაში დარჩება. ცნობილია, რომ ბევრ ისეთ ქალს არ იბრუნებს ოჯახი, რომელსაც ოჯახი აქვთ “დანგრეული” .

მეორე მიზეზი საზოგადოების შიშია. დაუწერელი კანონის “ხალხის რას იტყვის” შაბლონის გამო, ბევრი ქალი იჩაგრება, მაგრამ ხალხს  საერთოდ არ აინტერესებს ამ ქალის მდგომარეობა.

ვიცი, რომ ბევრი დაიღალა ამ თემებით, ახლა ერთი „ჭკვიანი“ გამოვა და იტყვის, მხოლოდ კაცებს რატომ ეწინააღმდეგებით, მარტო ქალებზე რატომ საუბრობთო. არ მოგატყუებთ, მე ჯერ არ მინახავს კაცი, რომელსაც ქალი სცემს ან კლავს. არც ის გამიგია, გოგოს ბიჭი გაეუპატიურებინოს ან მოეტაცებინოს. სამწუხაროდ, ამ თემებით კიდევ დაიღლებით. იმედია, ერთ დღეს უფრო კარგ საზოგადოებაში, ჭეშმარიტი გენდერული თანასწორობის მქონე საზოგადოებაში ვიცხოვრებთ. მანამდე უნდა დავიღალოთ.