Ola bilsin ki, hamı yox, amma bəziləri Qabal kəndi haqqında eşitmişdir. Bu kənd Kaxetidə, Laqodexi bələdiyyəsində yerləşir. Qabal kəndində etnik azərbaycanlılar yaşayır lakin buna baxmayaraq, Laqodexi çoxmillətli bələdiyyədir: burada təkcə azərbaycanlılar deyil, osetinlər, ermənilər, çeçenlər və digər xalqların nümayəndələri də yaşayır.
Qabal kəndi böyükdür və 20 minə yaxın əhalisi var. Hər kənddə olduğu kimi, Qabalda da müəyyən problemlərlə üzləşərik. Kənddə əvvəlki illərdə daha böyük problemlər var idi. İndi vəziyyətin yaxşılığa doğru dəyişdiyini, inkişaf etdiyini və güclü qadınları görmək məni sevindirir. Daha çox azərbaycanlı qızın ali təhsil aldığını görəndə çox sevinirəm. Bir çox valideynlər övladlarını gürcü məktəbinə qoymağa çalışırlar ki, övladları dövlət dilini daha yaxşı öyrənsinlər və gələcəkdə onların ali təhsil alması asan olsun. Əvvəlki illərdə təhsil almaq çox çətin idi. Tiflisdən uzaqlıq təhsilə mane olurdu. Əsasən qızlar üçün bu məsafə xüsusi problem yaradırdı və buna görə də illər əvvəl onların əksəriyyətinə ali təhsil almaq üçün yalnız Kaxeti ərazisinə yaxın universitetlərə (Telavi, Tsnori və s.) getməyə icazə verilirdi.
Bu gün hər şey dəyişdi. Artıq yoldan uzaqlıq biz qızların Tiflisde təhsil almasına mane olmur. Əksinə, məqsədimiz ali təhsil almaq, kəndimizin görkəmli, nümunəvi qızları olmaqdır.
Təəssüf ki, bu gün bizdə hələ də erkən yaşda ərə verilən qızlar var. Bəziləri öz iradəsi ilə, bəziləri isə ailə təzyiqi ilə evlənir. Mənim arzularımdan biri yəqin ki, kəndimdə yaşayan gənclərin ali təhsil almağa həvəsini artırmaq olardı. Bilsinlər ki, qızlar təkcə ailə qurmaq üçün doğulmur və həyatları öz əllərindədir. Bu həyatda onlar əsas aktyorlardır. Özünüzü tapmaq və həyatın hələ qabaqda olduğunu və 18 yaşın mütləq gəncliyin sonu və ailə qurmaq yaşın olmadığını başa düşəmək çox vacibdir. Əksinə, bu o deməkdir ki, sizin hüquqlarınız var. Bu hüquqlarınızı öyrənin və hüquqlarınızı müdafiə edin!
Ümid edirəm ki, bir gün qızlarımız xoşbəxtliyin və özünü kəşf etməyin nə olduğunu həqiqətən də anlayacaqlar. İnşallah bir gün hər yay axşamı həyətdə eşitdiyim toy musiqisi azyaşlının toyu olmaz, inşallah daha savadlı qızlar icmaya qayıdıb təhsilin qızlar üçün necə mühüm olduğunu göstərərlər.
Burada ailə dəstəyi çox vacibdir. Əgər siz qızları oxumağa təşviq etmirsinizsə və onlara ancaq ev işlərini öyrədirsinizsə, o zaman o, orta məktəbdə oxumağa necə həvəslənsin? Uşağınıza əşya kimi yanaşdığınız zaman hədəflərinin olması çətin olur… o zaman ailə quraraq özünü bu dəyərsizlikdən xilas edəcəyinə inanır və xoşbəxtlik anlayışl bununla məhdudlaşır…
Xalqın mənəvi atası İliya Çavçavadzenin qeyd etdiyi kimi, “İnsan taleyi insan özü seçir, taleyi onu yox”.
Müəllif: Arzu Calalova
———————
ალბათ ყველას არა, მაგრამ ზოგს სმენია სოფელი კაბალის შესახებ. ის მდებარეობს კახეთში, ლაგოდეხის მუნიციპალიტეტში. სოფელ კაბალში ძირითადად ეთნიკურად აზერბაიჯანელებს შეხვდებით, მაგრამ მიუხედავად ამისა, ლაგოდეხი მრავალეთნიკური მუნიციპალიტეტია: აქ არა მარტო აზერბაიჯანელები, არამედ ოსები, სომხები, ჩეჩნები და სხვა ერების წარმომადგენლებიც ცხოვრობენ.
სოფელი კაბალი დიდ ფართობზეა გაშლილი და დაახლოებით 20 ათასი მოსახლე ჰყავს. როგორც ყველა სოფელში, ისე კაბალშიც შევხვდებოდით გარკვეულ პრობლემებს. განსაკუთრებით მწვავე პრობლემები სოფელს წინა წლებში ჰქონდა. მიხარია ახლა მდგომარეობის უკეთესობისკენ შეცვლა, განვითარება, ძლიერი ქალების ხილვა. ძალიან მიხარია, როდესაც უფრო მეტ აბიტურიენტ აზერბაიჯანელ გოგონას ვხედავ. ბევრი მშობელი ცდილობს, შვილები ქართულ სკოლაში მიიყვანოს, რათა უფრო კარგად ისწავლონ მათმა შვილებმა სახელმწიფო ენა და მომავალშიც უმაღლესი განათლების მიღება უფრო ადვილი იყოს მათთვის. წინა წლებში, განათლების მიღება იყო ძალიან რთული. ამას ხელს თბილისის სიშორეც უშლიდა. ძირითადად გოგოებისთვის, განსაკუთრებულ პრობლემას ქმნიდა ეს სიშორე და აქედან გამომდინარე, წლების წინ, უმეტესობას მხოლოდ კახეთის ტერიტორიის მიმდებარე სასწავლებლებში უშვებდნენ (თელავში, წნორში და ა. შ.), რომ უმაღლესი განათლება მიეღოთ.
დღეს ეს ყველაფერი შეიცვალა. გზის სიშორე აღარ გვიშლის ხელს გოგონებს, რომ ვიაროთ შორს. პირიქით, ჩვენი მიზანია, უმაღლესი განათლება მივიღოთ, ვიყოთ გამორჩეულები და სამაგალითო გოგოები ჩვენს სოფელში.
სამწუხაროდ, დღეს კიდევ არიან ჩვენში ადრეულ ასაკში დაოჯახებული გოგონები. ნაწილი საკუთარი სურვილით ქორწინდება, ნაწილი – ოჯახის ზეწოლით. ჩემი ერთ-ერთი ოცნება ალბათ ის იქნება, რომ გაიზარდოს ჩემს სოფელში მცხოვრები ახალგაზრდების მოტივი უმაღლესი განათლების მისაღებად. მინდა, იცოდნენ: გოგოები მარტო ოჯახის შექმნისთვის არ იბადებიან, და რომ მათ ხელშია მათი ცხოვრება. ამ ცხოვრებაში ისინი არიან მთავარი აქტორები. ძალიან მნიშვნელოვანია, როდესაც საკუთარ თავს პოულობ და ხვდები, რომ სიცოცხლე ჯერ წინ არის და 18 წელი სულაც არ ნიშნავს ახალგაზრდობის დასრულებას და ოჯახის შექმნას. პირიქით, ეს გულისხმობს იმას, რომ შენ გაქვს შენი უფლებები. ეძიე, დაიცავი საკუთარი უფლებები!
იმედი მაქვს, ერთ დღეს ჩვენი გოგონები მართლა მიხვდებიან, თუ რა არის ბედნიერება და საკუთარი თავის აღმოჩენა. იმედი მაქვს, ერთ დღეს, ზაფხულის ყოველ საღამოს ჩემი სახლის ეზოდან მომავალი საქორწილო მუსიკა არ აღნიშნავს პატარა გოგონას ქორწილს, იმედი მაქვს, უფრო მეტი განათლებული გოგო დაბრუნდება უკან, თემში, და აჩვენებს მოსახლეობას, როგორია ცხოვრება, როცა ხარ განათლებამიღებული გოგო.
ოჯახის მხარდაჭერა აქ ძალიან მნიშვნელოვანია. გოგოებს თუ არ აცდით სწავლას და მხოლოდ სახლის საქმეებს ასწავლით, ამ შემთხვევაში, მას როგორ ექნება მოტივაცია, უმაღლესში ისწავლოს? რთულია, ჰქონდეს მიზნები შენს შვილს, როდესაც ისე ექცევი, როგორც ნივთს… მაშინ ის საკუთარ თავს ოჯახის შექმნით გადაარჩენს და ბედნიერება მხოლოდ ეს ეგონება…
როგორც ილია ჭავჭავაძე, ერის სულიერი მამა, აღნიშნავდა, “ბედს თვითონ კაცი ქმნის და არა ბედი – კაცსა.”
