Cəmiyyətimizdə baş verən hadisələr məni məcbur edir , dilə gətirim ki, illərin keçdikcə zəmanənin dəyişməsinə baxmayaraq bir çox insanların fikrləri, həyata baxış bucağı elə olduğu kimi qalır. Qalxıb biri də nəsə dəyişiklik etməyə çalışsa top atəşinə tutulur, qınanılır. Elmin tərəqqisi, inkişafı, insan hüquqlarının tanıdıldığı dövrdə yaşasaq da bəzilərinin illərin tozu basmış ideologiyası baş verənləri qəbullanmır. Nə başınızı yorum uzun sözün müxtəsəri, qadına qarşı şiddət, ailə zorakılığı, qadın hüquqlarının pozulması haqqında nə qədər məqalələr, hekayələr yazılsa, reportajlar hazırlanıb ekranlara verilsə, saatlarla treninglər keçirilib əhali arasında təbliğat aparılsa da bəzilərimiz bir qulağımızdan alıb o biri qulağımız ilə ötürürük.
Zaman ötür, biz yenə yerimizdə sayırıq, olanların fərqinə varmırıq. Xüsusilə mən bunu ən çox yaşlı nəsilin bəzi nümayəndələrində aşkarlamışam. Yadıma düşmüşkən gəlin sizə şahidi olduğum bir söhbətdən söz açım. Deməli avtobus rayondan kəndə doğru yola düşdü. Mən öz aləmimdəikən qulağıma “vurmaq”, “döymək “, “polisə vermək “ sözləri gəldi. Diqqətimi irəlidə oturan, narazıçılıqla deyinən, başı çalmalı qoca qadına (təxmini 65-70 yaşlarında olardı ) verdim.
“Alı kişinin gəlni ərini bir şapalağın üstündə melsəyə verib, bizim vaxtımızda günümüz şillə-təpiklə keçərdi, indikilər qudurub. Bir çırtmaya görə gəlin də heç yoldaşını polisə verərmi “ Orta yaşlı bir kişi də qoca qadının sözünə rəvac verib sözlərini təsdiqlədi. Əslində qoca qadını bəlkə də qınayardım, ancaq qınamıram.
O da vaxtı ilə yoldaşından şillə – təpik görüb və dövrünün qadınları kimi o da bunu qəbullanıb adi hal kimi hesab etdiyi üçün belə danışırdı. Qoca qadın da dövrünün şillə-təpik qurbanı olmuşdu. Sanki “Qadın döyülər”ideologiyası onların beyninə həkk olunub. Lakin onun sözlərinə də heç vaxt haqq vermək olmaz.
Amma qadına qarşı tutduğu mövqeyə görə əmini qınayıram və fikirləşirəm ki, o və onun kimi düşüncəyə sahib olan insanlar daim qınaq obyekti olmalıdırlar. Çünki ancaq bu vasitə qadını obyekt kimi qəbullanan qadınların düşüncələri yox olacaq bu dünyadan və heç bir önəmi qalmayacaq. Qadın döyülməz, incidilməz, alçaldılmaz. Qadın bu cahana bir yaraşıqdır, qadınsız cəmiyyət puçdur. Qadının varlığı ilə tamalanır dünya, cəmiyyətin inkişafı, müasirliyin tam düzgün yolla əldə olunması üçün tam bərabərliyi qadının da iştirakı ilə çatmalıyıq.
Müəllif: Dilarə Təhməzova
——————————–
ქალებს არ უნდა სცემონ
ჩვენს საზოგადოებაში მომხდარი მოვლენები მაიძულებს ვთქვა, რომ წლების განმავლობაში, დროის შეცვლის მიუხედავად, უამრავი ადამიანის აზრი და ცხოვრებისეული ხედვა იგივე რჩება. როგორც კი ერთი მათგანი დგება და ცდილობს, შეცვალოს რამე, ეგრევე მას გმობენ და აკრიტიკებენ. ჩვენ ვცხოვრობთ იმ დროში, სადაც მეცნიერება წინ მიიწევს და აღიარებულია ადამიანის უფლებები, თუმცა, მიუხედავად ამისა, ზოგ ადამიანს უნდა, დაობებული შეხედულებები ისევ არ შეიცვალოს. რამდენი სტატია და ისტორიაც არ დაიწეროს, რეპორტაჟები არ მომზადდეს და ეკრანებზე გავიდეს, საათობით ტრეინინგები არ ჩატარდეს, ზოგი კატეგორიის ადამიანისთვის ეს ყველაფერი ერთი ყურიდან შევა და მეორიდან გავა.
დრო გადის, ჩვენ ისევ ერთ ადგილს ვტკეპნით, არ გვაინტერესებს, რა მოხდა. კერძოდ, ეს მე აღმოვაჩინე უფროსი თაობის ზოგიერთ წარმომადგენელში. მოგიყვებით ისტორიას, რომლის თვითმხილველიც ვარ.
ავტობუსი რაიონიდან სოფლისკენ გაემართა. სანამ ჩემს სამყაროში ვიყავი, სიტყვები “დარტყმა”, “ცემა”, ” პოლიციაში მიმართვა” მომხვდა ყურში. ყურადღება მივაქციე მოხუც ქალს (სავარაუდოდ, დაახლოებით 65-70 წლის იქნებოდა), რომელიც ჩემ წინ იჯდა, უკმაყოფილოდ ყვიროდა და თავს აქნევდა.
”ალი ბატონის რძალმა, ქმრის მხრიდან სახეში ერთი დაარტყმის გამო, მას პოლიციაში უჩივლა, ჩვენს დროში კი ჩვენი დღე და მოსწრება სულ ცემა-ტყეპაში გვაქვს გატარებული. ახლანდელი ახალგაზრდები სულ გაგიჟდნენ! ვის გაუგია, რომ ცოლმა ქმარს პოლიციაში უჩივლოს?!“ – ბობოქრობდა ქალი.
გვერდით მჯდარი შუახნის კაცი დაეთანხმა მოხუც ქალს. სინამდვილეში, შეიძლება კი გამეკიცხა იგი, თუმცა სხვანაირად ვფიქრობ.
მასაც თავის დროზე ქმრისგან იგივე ცემა-ტყეპაში აქვს ცხოვრება გატარებული, და ზუსტად ამის ნორმალურად მიღების გამო, სხვისი პროტესტი მისთვის არანორმალურია. ეს მოხუცი ქალი ასევე თავის დროზე დარტყმების და წიხლების მსხვერპლი იყო. მის ტვინში თითქოს აღბეჭდილია იმის იდეა, რომ ”ქალის ცემა ნორმალურია”. მაგრამ, მისი სიტყვების გამართლება არასოდესაა შესაძლებელი.
მე მას ვკიცხავ ქალის მიმართ დამოკიდებულების გამო და ვფიქრობ, რომ ის და მისი სხვა თანამოაზრეები ყოველთვის უნდა იყვნენ კრიტიკის ობიექტები. ზუსტად ამ გზით, ნელ-ნელა შეიცვლება სწორედ იმ ქალების აზროვნება, რომლებიც ქალს ობიექტად მიიჩნევენ, და უბრალოდ გაქრება ამ სამყაროდან. ქალს არ უნდა სცემონ, არ აწამონ და არ დაამცირონ. ზუსტად ქალია მშვენიერება ამ სამყაროში, საზოგადოება ქალის გარეშე არის უსარგებლო. სამყარო ერთიანია ქალის არსებობით, საზოგადოება განვითარებას ქალის მეშვეობით მიაღწევს, ჩვენ უნდა მივაღწიოთ სრულ თანასწორობას ქალთა მონაწილეობით, რათა თანამედროვე სამყაროში სწორი გზით შევაბიჯოთ.
ავტორი: დილარა თაჰმაზოვა
