Qadınların iş həyatına atılması, karyera qurması cəmiyyətdə ən çox müzakirə olunan mövzulardan biridir. Qadının işləyib-işləməməsi mövzusuna isə hər kəsin yanaşması fərqlidir. “Qadın və karyera” fikri bir çox mühafizəkar xarakterli kişilər tərəfindən qəbul olunmur, amma müasir dövrdə belə insanların sayı gündən günə azalsada yetərincə çoxdur. Cəmiyyətimizdə gender balansı, qadın və kişilərin hüquqları bərabər şəkildə təmin olunmur. Bu problemlərlər yanaşı reallığın bir üzü onu göstərir ki, bir çox qadınlar qadınlar arzularının həyata keçməsi üçün təhsil alırlar, oxuyurlar, özlərini inkişaf etdirirlər. Cəmiyyətimizdə hətta bəzi hallarda ailə qurduqdan sonra qadına qadağa qoyulur ki, işləməsin. Bəzi kişilər, hələ də, bu fikirdədirlər ki, yalnız onlar karyera sahibi ola bilərlər. Yaxud qadının çalışaraq evə qazanc gətirməsinin kişinin ailədə nüfuzuna mənfi təsir edəcəyini düşünənlər də var. Bəzilərinin fikrincə isə qadın yalnız ev işləri, ailə ilə məşğul olmalıdır. Bəzən isə onlar əsl məqsədlərini müxtəlif bəhanələrlə kölgələməyə çalışırlar. İş yerlərinin qadınlar üçün təhlükəli olduğunu və ya onların əziyyət çəkməsinə razı olmadıqlarını bildirərək, iş fikrindən döndərməyə çalışırlar. Unutmayaq ki, iqtisadi cəhətdən azad olmayan insan heç bir zaman azad düşüncəli də ola bilməz. Məsələn: Öz gəliri olmayan qadının sabaha görə ümidi də yoxdur.
Əgər qadın ailədə zorakılıqla qarşılaşırsa, öz ayaqlarının üzərində dura bilən qadın buna qarşı mübarizə aparacaqsa, öz gəliri olmayan, öz ayaqların üzərində dura bilməyən qadın susacaq, qorxacaq və düşünəcək ki, mən işləmirəm, sabah yoldaşım məni evdən qova bilər, pul verməyə və boşana bilər. O, zaman mən nə edəcəm? Hər nə qədər ailəsinin yanına dönsədə yenə maddi cəhətdən kimdənsə yardım olmalı olacam deyə düşünə bilər. Burada məsələ sadəcə ayrılma halları deyil, başqa problemlərlə də üzləşə bilər.İstənilən halda heç kim heç nədən sığortalanmayıb. Qadınların işləməsinə mane olan həyat yoldaşları bir gün onların olmadığı bir zamanda qadınların necə yaşayacağını heç düşünürmü? Və yaHəyatda xoş gün olduğu kimi, çətin anların da olduğunu. Məsələn həyat yoldaşı vəfat edir, iş qabiliyyətini itirir və s.
Bu zaman qadın ailəyə sahib çıxmalı, kiməsə möhtac qalmamalıdır. Bu məqamlarda qadın işləmək məcburiyyətində qalır. Həmin qadınlar ən azı bir neçə ay və ya bir il iş prosesinə uyğunlaşa bilmirlər. Adaptasiya olunmaqda çətinlik çəkir, iş yoldaşları ilə münasibət qura bilmir, ümumiyyətlə insanlarla ünsiyyət qurmaqda çətinlik çəkirlər, çalışmaqda və iş tapmaqda çətinlik çəkir. .Qadın işlədiyi zaman ailə xərcləri və işləridə bərabər bölüşdürülür. İşləyən qadının düşüncələri də fərqli olur. Qadınların işləməsinin daha bir müsbət cəhətləri isə işləyən qadınlar hüquqlarını yaxşı bildiklərindən onları aldatmaq çətin olur.
Uzun sözün qısası qadının evdə oturması millətin böyük bir potensialının kənarda saxlanması deməkdir.Qadınların işləməsi ailə büdcəsinə kömək göstərir, sosial rifahı daha da yüksəldir.
Müəllif: Kübra Qaracayeva
———————————
ქალი ფეხზე მყარად უნდა იდგეს
ქალების ჩართულობა სამსახურსა და კარიერულ წინსვლაში საზოგადოებაში ერთ–ერთი ყველაზე განხილვადი საკითხია. ყველას განსხვავებული მიდგომა აქვს ამ საკითხისადმი. იდეას “ქალი და კარიერა” ბევრი კონსერვატორი მამაკაცი არ ეთანხმება. მიუხედავად იმისა, რომ თანამედროვე დროში ასეთი ადამიანების რიცხვი კლებულობს, მაინც დიდია იმ ადამიანთა რიცხვი, ვინც ამ იდეას ეწინააღმდეგება.
ჩვენს საზოგადოებაში გენდერული ბალანსი და ქალისა და მამაკაცის უფლებები თანაბრად არ არის უზრუნველყოფილი. ამ პრობლემებთან ერთად, სინამდვილეში ერთი პრობლემაა ის, რომ ბევრი ქალი იღებს განათლებას, მუშაობს და ვითარდება მისი ოცნებების ასრულებისთვის და ოჯახს მხოლოდ მისთვის მისაღებ ასაკში ქმნის. თუმცა, ჩვენს საზოგადოებაში, ზოგიერთ შემთხვევაში, ქორწინების შემდეგ ქალს ეკრძალება მუშაობა. ზოგი კაცი კვლავ ფიქრობს, რომ კარიერის შენება მხოლოდ მას შეუძლია. არსებობენ ისეთებიც, ვინც ფიქრობს, რომ ქალის მიერ გამომუშავებული შემოსავალი უარყოფითად აისახება ოჯახში კაცის რეპუტაციაზე. ზოგის აზრით, ქალი მხოლოდ სახლის საქმეებით და ოჯახით უნდა იყოს დაკავებული. ზოგჯერ ისინი ცდილობენ თავიანთი ნამდვილი მოტივების დაფარვას სხვადასხვა საბაბით. ისინი ცდილობენ, დაითანხმონ ქალები იმაზე, რომ სამუშაო სივრცე მათთვის საშიშია, ანდა არ სურთ, მათ „განაცდევინონ სირთულე“. ნუ დაგვავიწყდება, რომ ადამიანი, რომელიც არ არის ეკონომიკურად თავისუფალი, ვერასოდეს იქნება თავისუფლად მოაზროვნე. მაგალითად, ქალს, რომელსაც შემოსავალი არ აქვს, ხვალინდელი დღის იმედიც ვერ ექნება.
თუ ქალი, რომელსაც შეუძლია მყარად ფეხზე დგომა, ოჯახში ძალადობას წააწყდება, ის იბრძვის პრობლემის მოსაგვარებლად, ის ქალი კი, რომელსაც შემოსავალი არ აქვს, ვერ დგება ფეხზე, ჩუმდება, ეშინია და ფიქრობს, მე არ ვმუშაობ, ხვალ შეიძლება ქმარმა გამომაგდოს, არ მომცეს ფული და განქორწინდეს. მაშინ რას ვიზამ? ოჯახში დაბრუნების შემთხვევაშიც კი, შესაძლოა მაინც იგრძნოს, რომ მას სჭირდება ვინმე, ვინც მას ფინანსურად დაეხმარება. აქ მხოლოდ განქორწინებაზე არ არის საუბარი, ყოველ შემთხვევაში, არავინ არაფრისგან არ არის დაზღვეული. ქმრები, რომლებიც ხელს უშლიან ქალებს მუშაობაში, ნეტავ ფიქრობენ ოდესმე იმაზე, თუ როგორ იცხოვრებენ ქალები ერთ მშვენიერ დღეს მათ გარეშე? რადგან ცხოვრებაში კარგ პერიოდთთან ერთად რთული მომენტებიც არის და მაგალითად, მოულოდნელად მეუღლეს გარდაცვალებისას, ან შრომისუნარიანობის დაკარგვისას და ა. შ. რას იზამს იგი?
რა თქმა უნდა, ქალს არამხოლოდ ამ შემთხვევაში, არამედ სულ უნდა ჰქონდეს იმის შესაძლებლობა და ძალა, რომ ოჯახის და საკუთარი თავის შენახვა შეძლოს. ზემოთ განხილულ შემთხვევაში, ქალი იძულებულია, იმუშაოს. გამოდის, რომ ეს ქალები ვერ ეგუებიან სამუშაო პროცესს მინიმუმ რამდენიმე თვის ან ერთი წლის განმავლობაში. მათ უჭირთ ადაპტაცია, ვერ ახერხებენ კოლეგებთან ურთიერთობას და საერთოდ უჭირთ ხალხთან ურთიერთობა და სამსახურის პოვნა, დასაქმება. როდესაც ქალი მუშაობს და შემოსავალი შემოაქვს, ოჯახის ხარჯები და საქმეები თანაბრად ნაწილდება. სახლიდან გარეთ დასაქმებული ქალი სხვანაირად ფიქრობს. ქალების მუშაობის კიდევ ერთი უპირატესობა ისაა, რომ მშრომელ ქალებს ასევე კარგად აქვთ გაცნობიერებული თავიანთი უფლებები და სხვებს უჭირთ მათი მოტყუება.
შედეგად, თუ ქალი სახლში რჩება, ნიშნავს, რომ ქვეყნის დიდი პოტენციალი გამოტოვებულია. ქალების მუშაობა ხელს უწყობს ოჯახის ბიუჯეტის გაძლიერებას და ზრდის სოციალურ კეთილდღეობას.
ავტორი: კიუბრა გარაჯაევა
