Doğurdan da bilərəkdən ya da bilməyərəkdən hər kəs ən azından bir dəfə bu sualı özünə verib. Qız qaçırma hallarında niyə çox zaman zorakı tərəf cəzasız qalır?
Məsələn: buna misal kimi Gürcüstan qanunvericiliyində geniş istifadə olunan prosesual razılaşmanı arqument gətirirlər.
Gürcüstan Cinayət Məcəlləsinin 63-cü maddəsinə əsasən prosesual razılıq, şərti cəza, girov yalnız xüsusi ilə ağır və ya qəsddən törədilmiş cinayətlərə şamil olunmur. Nəzərə alsaq ki, qız qaçırma hallarında qız tərəfinin yetkinlik yaşına çatmaması və bir çox hallarda cinsi zorakılıq aktlarının həyata keçirilməsi güc tətbiqi ilə olur, bu zaman yenə cinayət məcəlləsinin 137-ci maddəsinə əsasən deyə bilərik ki, yuxarıda adını çəkdiyimiz hal qəsdən törədilmiş cinayətdir və bir çox hallarda ağır cinayətə belə çevrilə bilir.
Teoritik olaraq bu kimi halları tənzimləyən qanunvericilik var. Amma məsələ aşağılarda həll edilir. Belə ki, keçən yazılarımda da bildirdiyim kimi qızının evdə qalacağından qorxan valideyn bəzən öz qərarı, bəzən də qohumlarının təkidi ilə zorakı tərəflə razılığa gəlir. Düzdür biz bu gün qanunların işləməmsindən şikayət edirik, deyirik ki, polis etinasızdır və s.
Amma elə hallar olub ki, qızı qaçırıldığına görə nazirliklərin qapısını təpiklə açan analar da sonradan sülh sazişi imzalayıblar. Çünki cəmiyyət olaraq amansızıq və ana bilir ki, bu cəmiyyət onun artıq qız olmayan “qızını” bədbəxt edəcək. Biz bu gün bu kimi cinayətlərin işləklik səviyyəsindən şikayət ediriksə ilk öncə duyarlılığımızın keyfiyyətini yaxşılaşdırmalıyıq. Bu kimi tramvaları yaşayan qızların cəmiyyətdə öz yerini tutmasına kömək olmalıyıq. Onsuz da qadına ikinci dərəcəli varlıq kimi baxan toplumuq. Onsuz da qadınların cəmiyyətdə öz yerini tutması kişi tərəfinə qıcıq verir. Belə olan təqdirdə bir bədbəxtliyə məruz qalan gənc qız, cəmiyyətin bu duyarsızlığı ucbatından ikinci dəfə bədbəxt edilir. Ərkən yaşda ana olmaqdan, ev süpürüb uşaq böyütməkdən daha əhəmiyyətli şeylər var. Şərt deyil ali məktəb oxuyasan. Peşə məktəbi oxu, dərzi ol, başqa sahələri mənimsə amma öz ayaqların üstündə durmağa çalış. Bu millət amansızdır, yalnız özünü düşünür, səni – sənə görə heç kim xoşbəxt etməyəcək. Buna özün çalışmalısan. Mən çox istəyərdim ki, bu kimi halların aradan qaldırılması üçün Təhsil Nazirliyi məktəblərə yenidən isti yanaşmağa başlasın. Şəlalə Əmircanova mediyaya çıxıb ərkən evlilikdən danışan zaman onun üzərinə gələn və dediklərini sonradan təkzib etdirən həmin QHT – şniklər var idi ha?
Faydalı lahiyələr yazaraq bu işlərlə məşğul olun narahat olmayın ac qalmayacaqsınız Qərb belə lahiyələrə yaxşı pul verir. Bu gün icbari təhsili bitirmədən ərə gedən qızları nazirlik yenidən məktəbə cəlb edir. Lakin ortadakı cinayət faktı ört-basdır edilir. Belə ki, yetkinlik yaşına çatmayan yeniyetmə ilə cinsi əlaqəyə girmə faktına göz yumulur. Nəticədə belə halların sayı artır. Çünki cəmiyyət hüquqi kontekstdə bu kimi hallara dövlətin sərt reyaksiya verməsini hiss etmir. Bu qədər kiçik bir ölkədə belə cinayət hallarına göz yumulursa bu ölkənin gələcəyinə hansı ümüdlə inanasan?
Müəllif: Elnur Nazim
——————
რატომ არ ისჯებიან ჩვენთან გოგონების მომტაცებლები?
გააზრებულად თუ გაუაზრებლად, ყველა ერთხელ მაინც უსვამს ამ კითხვას საკუთარ თავს – გოგოს მოტაცების შემთხვევაში რატომ არ ისჯება მოძალადე მხარე?
მაგალითად: ამ კითხვაზე პასუხისთვის, მაგალითისთვის, სულ კანონმდებლობაში გავრცელებულ პროცედურაზე – საპროცესო შეთანხმებაზე საუბრობენ.
საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 63-ე მუხლის მიხედვით, საპროცესო შეთანხმება, პირობითი სასჯელი, მხოლოდ მძიმე და განზრახ ჩადენილი დანაშულის შემთხვევაზე არ ფორმდება. თუ ჩვენ გავითვალისწინებთ, რომ გოგოს მოტაცების შემთხვევაში, გოგო არის არასრულწლოვანი და მის მიმართ სექსუალური აქტის განხორციელებაც ძალის გამოყენებით ხდება, მაშინ სისხლის სამართლის კოდექსის 137-ე მუხლის მიხედვით, შეგვიძლიათ ვთქვათ, რომ ეს ზემოთ განხილული განზრახვით ჩადენილი დანაშაულია და ხშირად ეს შეიძლება გადაიქცეს მძიმე დანაშაულად.
პრინციპში, მსგავსი ტიპის დანაშაულის მარეგულირებელი კანინმდებლობა არსებობს. მაგრამ, ამბავი უფრო ქვემოთ ლაგდება. ასე რომ, როგორც წინა ბლოგებში განვიხილე, მშობლები, რომლებსაც ეშინიათ, რომ გოგოს ვეღარ გაათხოვებენ, ხან თავისი გადაწყვეტილებით, ხან კი ნათესავების ჭკუის დარიგებით, მოძალადე მხარეს ურიგდებიან.
მართალია, ჩვენ უკმაყოფილონი ვართ, რომ კანონი არ მუშაობს, ვამბობთ, რომ პოლიციელი გულგრილად ეკიდება საქმეს და ა. შ. მაგრამ, ხდება ისეთი შემთხვევებიც, როდესაც დედა, რომელიც გოგოს მოტაცების შემთხვევაში სამინისტროს კარს ატალახებდა, შემდგომში მოძალადეს თვითონ ურიგდებოდა.
ჩვენ, როგორც საზოგადოება, ვართ ბოროტები. ეს დედამაც კარგად იცის, იცის, რომ მისი შვილი, რომელიც უკვე “გოგო” აღარ არის, გაუბედურდება.
ჩვენ დღეს ამ დანაშაულის სიხშირობაზე კი ვსაუბრობთ, მაგრამ, პირველ რიგში, უნდა განვავითაროთ ჩვენი მგრძნობიარობის ხარისხი. მსგავს ტრავმამიღებული გოგოს უნდა დავეხმაროთ საზოგადოებაში ჩართულობაში. ჩვენ ისედაც ისეთი საზოგადოება ვართ, ვინც ქალებს მეორეხარისხოვან ადამიანებად აღვიქვამთ. ისედაც, როცა ქალს საზოგადოებაში ადგილი უკავია, კაცებს აღიზიანებს. ამ შემთხვევაში გოგოს, რომელმაც უბედურება გამოიარა, საზოგადოების უგრძნობლობის გამო, უბედურება მეორედ ემართება.
ადრეულ ასაკში ბავშვის გაჩენაზე, სახლის დალაგებასა და ბავშვის გაზრდაზე უფრო მნიშვნელოვანი რაღაცებიც არსებობს. საჭიროა, რომ უმაღლესი განათლება მიიღო, ან კოლეჯის დამთავრება, – მკერავი გახდი, ან სხვა საქმე აითვისე, მაგრამ ეცადე, რომ საკუთარი თავის რჩენა შეგეძლოს. ეს ხალხი ბოროტია, მხოლოდ საკუთარ თავზე ფიქრობს, შენ არავინ გაბედნიერებს. ამისთვის შენ უნდა იბრძოლო.
ვისურვებდი, რომ განათლების სამინისტრომ ამ პრობლემების მოსაგვარებლად სკოლებთან ისევ დაიწყოს თანამშრომლობა. შალალა ამირჯანოვა როცა გამოვიდა და ნაადრევ ქორწინებაზე ისაუბრა, ადგილობრივმა არასამთავრობოებმა მისი ნათქვამი უარყვეს. სასარგებლო პროექტები დაწერეთ, ფული მუდამ გექნებათ, – დასავლეთი ამ ტიპის პროექტებს აფინანსებს.
დღეს სამინისტრო ცდილობს, სკოლაში დააბრუნოს გოგონები, რომლებიც სწავლის დაუმთავრებალად ქმნიან ოჯახს, მაგრამ დანაშაულებს მალავს.
არასრულწლოვანთან სქესობრივი კავშირზე თვალს ხუჭავს.
შედეგად, ამ შემთხვევებს რაოდენობა იზრდება, რადგან საზოგადოება სამართლებრივ კონტექსტში მსგავს შემთხვევებზე მკაცრ რეაქციას ვერ ხედავს.
ჩვენხელა პატარა ქვეყნებში, მსგავს დანაშაულზე თუ თვალს ხუჭავენ, რისი იმედი უნდა გვქონდეს?
ავტორი: ელნურ ნაზიმ
