Gülgün Məmmədxanova
Şiddət hər bir fərdin həyatında qaçınılmaz olan bir dönəmdir. Hamımız mütləq şiddətin müxtəlif növləri ilə qarşılaşmışıq. Bu çox təbiidir. Önəmli onunla sağlam şəkildə mübarizə aparılmaqdır. Öz təcrübəmdən deyə bilərəm ki, məktəbli olarkən bulinqin qurbanı çox olmuşam. Bulinqin mənim mental sağlamlığıma olan zərərini isə son bir-iki ildə özüm üzərimdə işləməklə və bacarıqlarımı inkişaf etdirməklə dəff edə bildim.Hərçənd yenə də öz izlərini qoyub o sözsüz. Elə o zamandan ümumi şiddətə qarşı ( Psixoloji və Fiziki şiddət ) mübarizə yolları ilə maraqlanmış, ətrafı və baş verən müxtəlif hadisələri müşahidə etməyə başlamışdım. Qənaətə gəldiyim ən effektiv üsul isə iqtisadi güclülük və azadlıqdır. İqtisadi cəhətdən güclü və azad olan fərd şiddətin daha az qurbanı olur , nəyin ki ikinci şəxsdən asılı olan fərd. Adicə qadına şiddət üzərindən müzakirə edəyin bu məsələni. Özümü dərk edəndən , “Qadına şiddətə yox de” şüarını özümüzə rəhbər bilib, qarmaqarşılıqdan başqa heçnə yaradmırıq . Ümumi aldığımız nəticə isə şiddətçini dayandırmaq üçün həddindən artıq zəif olur. Bir dəfə biznesə yeni başlayan gənclər üçün nəzərdə tutulmuş maraqlı bir layihədə iştirak edirdim. Həmin gün dəvət edilmiş mühazirəçidən maraqlı bir cümlə duymuşdum və hadisələrə baxış açımı dəyişməkdə, fərqli bir perspektivdən baxmaqda çox böyük təsiri olmuşdur.
“ Biz çox zaman problemi görüb onu imkana çevirmək əvzəinə, sadəcə şikayətlənməyi seçirik.”.
Biz qadına qarşı olan şiddətin qaynaqlarını kəşf etmək və onu imkana çevirmək əvəzinə, “ Qadına şiddətə yox ” deyərək şikayətlənməyi seçirik. Bir halda kı ,iqtisadi cəhətdən güclü və azad fərd şiddətə daha az məruz qalır , bəs niyə fokusumuzu qadınların iqtisadi güclənməsinə , onlar üçün yeni iş yerlərinin ,imkanların yaranmasına yönəltmirik ki? Sizcə şikayətlənməkdən vaz keçib , problemə fərqli bir pəncərədən baxmağın vaxtı gəlmədimi?
Son 5 ildə tələbə olan gənclər arasında maraqlı iqtisadi tendensiya müşahidə olunur. Bu tendensiyanı yaradan “SPAR”, “Nikora”, “Ori Nabigi” və sairə böyükmiqyaslı supermarketlərinin tələbələri işlə təminetməsi oldu. Çəkdiyi əmək nə qədər ağır və böyük zəhmət tələb etsədə , öz kirə pulunu və digər xərclərini ödəyən bir tələbənin yüksək özgüvənini təsəvvür etmək məncə o qədər çətin olmaz. Çünkü o gənc ailəsindən iqtisadi cəhətdən azaddır və buradan irəli gələrək, çox zaman qərarlarını müstəqil şəkildə alma bacarağına sahib olur. Bunu ailəsindən finansal olaraq asılı olan tələbə haqqında deyə bilərikmi? Məncə çətin.
Ümumi cəmləşdirsək ,biz artıq problemin görüb onu imkana çevirməl yönündə addımlar atmalıyıq və şiddət qurbanı olan qruplar üçün iqtisadi bacarıqlarını inkişaf etdirəcək bir əlverişlı mühit yaratmalıyıq.
———————————
ეკონომიკური თავისუფლება – ძალადობის წინააღმდეგ
გიულგუნ მამედხანოვა
ძალადობა ყველას ცხოვრების განუყოფელი პერიოდია. ჩვენ ყველამ განვიცადეთ ძალადობის რომელიმე ფორმა. ეს ბუნებრივია. მთავარია, შეგვეძლოს მასთან ბრძოლა. ჩემი გამოცდილებიდან, შემიძლია ვთქვა, რომ სკოლაში ბულინგის მსხვერპლი ვიყავი. ბულინგის ჩემს მენტალურ ჯანმრთელობაზე გავლენას კი, ბოლო ერთი-ორი წლის მანძილზე, საკუთარ თავზე მუშაობით და უნარების განვითარებით გავუძელი. მაგრამ, მისი კვალი არ გამქრალა. ზუსტად მაშინ დავინტერესდი ზოგადად ძალადობასთან ბრძოლის მეთოდებით და ვაკვირდებოდი ჩემი გარშემო მომხდარ მოვლენებს. ბოლოს გადავწყვიტე, რომ ძალადობასთან ყველაზე ეფექტური ბრძოლის მეთოდი სოციალურ-ეკონომიკური ძალა და თავისუფლებაა. ეკონომიკურად ძლიერი და თავისუფალი უფრო ნაკლებად ხდება ძალადობის მსხვერპლი, ვიდრე მეორე პირზე დამოკიდებული პირი.
მოდით, ეს საკითხი განვიხილოთ ქალთა მიმართ ძალადობის კუთხით. საკუთარი თავის გაცნობისას, ჩემი მთავარი ლოზუნგი არის “არა ქალთა მიმართ ძალადობას” , მაგრამ ეს არეულობის გარდა არაფერს არ ქმნის. მიღებული შედეგი მოძალადის გასაჩერებლად სუსტია. ერთხელ ახალი ბიზნესის დამწყებ ახალგაზრდებთან ერთად ვიყავი პროექტში. იმ დღეს მოწვეული ტრენერისაგან გავიგე საინტერესო წინადადება და ამან ჩემი შეხედულებები შეიცვალა, ძალიან დამეხმარა, სხვა პერსპექტივიდან დამენახა ყველაფერი.
“ჩვენ ყოველთვის ვხედავთ პრობლემას, მაგრამ იმის მაგივრად, რომ ეს შესაძლებლობად ვაქციოთ, ვწუწუნებთ ხოლმე”. იმის ნაცვლად, რომ ძალადობა ძირეულად გამოვიკვლიოთ და ის შესაძლებლად ვაქციოთ, “არა ქალთა მიმართ ძალადობას” ვამბობთ და ვწუწუნებთ. თუ ეკონომიკურად ძლიერი ქალი ნაკლებად ხდება ძალადობის მსხვერპლი, მაშინ რატომ არ ვართ ფოკუსირებულნი იმაზე, რომ ქალები ეკონომიკურად გავაძლიეროთ, მათთვის შევქმნათ სამსახურები, შესაძლებლობები? არ ჯობია, წუწუნის თავი დავანებოთ და პრობლემას სხვა ფანჯრიდან ვუყუროთ?
ბოლო 5 წელში ახალგაზრდა სტუდენტების შორის საინტერესო ტენდენცია დამკვიდრდა. ამ ტენდენციის დასამკვიდრებლად, შეიქმნა “სპარის”, “ნიკორას” “ორი ნაბიჯის” სტუდენტური დასაქმება. მიუხედავად იმისა, რომ დიდ შრომას დებს, იმ სტუდენტის, რომელიც საკუთარ ქირას და სხვა ხარჯებს თვითონ იხდის, დიდი თავდაჯერებულება ადვილი წარმოსადგენია, რადგან ის ოჯახისგან ეკონომიკურად თავისუფალია და აქვს შესაძლებლობა, მიიღოს დამოუკიდებლად თავისუფლება. ამას შეძლებს ფინანსურად დამოკიდებელი სტუდენტი? – რთულია.
რომ შევაფასოთ, ჩვენ უკვე პრობლემა შესაძლებლობად უნდა ვაქციოთ და ძალადობის მსხვერპლი ჯგუფების ეკონომიკური შესაძლებლობების განვითარებისთვის ხელსაყრელი პირობები უნდა შევქმნათ.
