‼Hərkəsə məlum olduğu kimi, “Salam” platforması artıq üç ildir ki, bir neçə mərhələni və müvafiq addımları özündə birləşdirən #soyadımıqaytar kampaniyası üzərində çalışır.
✅45 günlük imza toplama prosesinə başlamazdan əvvəl #soyadımıqaytar kampaniyası, artıq uzun bir yol qət etmişdi. Aktivistlər ilk olaraq sosial şəbəkələrdə soyadlarımızı dəyişdirməklə başladıq, xüsusən də Facebook-da, rusca sonluqları azərbaycanca ilə dəyişdik və #soyadımıqaytar adlı kampanıya beləcə başlamış oldu. Amma bu kifayət deyildi, Facebook-da soyadları dəyişməyimiz yetərli deyildi, çünki indiyə qədər rəsmi olaraq şəxsiyyət vəsiqələrimizdə “ov” “ev” və digər rus sonluqlu soyadlarımız yazılıb, bu isə ürəkaçan bir reallıq deyil. Nə ruslarla, nə də Rusiya ilə heç bir əlaqəmiz olmadığı təqdirdə, təəssüf ki, yenə də soyadımızda onlarını izini daşıyırıq.
🖇Platformamızın 4 üzvü şəxsi sənədlərimizdə istədiyiniz dəyişikliyi əks etdirmək istəyi ilə Ədliyyə Evinə və Mülki “Reestr“-ə müraciət etdi, lakin Gürcüstan qanunvericiliyində heç bir qeyd olmadığı barədə cavab aldı, xüsusən də Mülki aktların qeydiyyatı haqqında Gürcüstan qanunu soyadımızı dəyişməyə imkan vermədi. Qanunvericilikdə bu arzu olunan dəyişikliyi etmək üçün hüquqi əsas olmadığından, Gürcüstanın Mülki Aktlar haqqında qanununda elə bir dəyişiklik edilməsini tələb etmək qərarına gəldik ki, Gürcüstanda yaşayan bütün azərbaycanlılar, əlbəttə ki, bunu etmək istəyənlər üçün qanun çərçivəsində soyadlarını dəyişdirmək hüququna sahib olsunlar.
📌Kampaniyanın ən mühüm mərhələsi, 2021-ci ildə baş tutur, Gürcüstan Parlamentinə qanunvericilik təşəbbüsü irəli sürüldü və bu təşəbbüs çərçivəsində 13 bələdiyyədə, 120 kənddə – 27 minə qədər Gürcüstan vətəndaşının imzasını topladıq. 45 gün davam edən imzatoplama prosesində 100-dən çox insanın könüllü olaraq iştirak etməsi xüsusi diqqətə layiqdir. Əlavə olaraq onu bildirmək istərdim ki, bizim təqdim etdiyimiz qanun layihə Gürcüstan vətəndaşlarına soyadlarından rus suffikslərini (ov, ev və s.) çıxarmaq və onların kimlikləri üçün səciyyəvi olan soyad sonluqlarını geri qaytarmaq imkanı verən qanunverici mexanizmin yaradılmasını nəzərdə tuturdu.
📝19 may tarixində, Bolnisinin yeni tarix müzeyində “Tarixi – mədəni ənənələrə uyğun olmayan soyadlarının dıyişdirilməsi hüququ haqda” qanunlayihəylə bağlı Gürcüstan Parlamentinin sədrinin və başqa nümayəndlərinin #SoyadımıQaytar kampaniyası çərçivəsində soyadlarını işğaldan azad etmək tələbinə imza atan iyirmi yeddi min vətəndaşın iradəsinə cavab verən təqdimatı baş tutdu.
Gürcüstan parlamenti tərəfindən alternativ qanun layihəsinin təşəbbüsü alqışlanan addımdır. Bu qanun layihəsi, Salam Platformasının irəli sürdüyü qanunvericilik təşəbbüsü ilə həll etməyə çalışdığı problemə və tələbə cavab verir. Lakin qeyd edilməlidir ki, alternativ qanun layihədə aradan qaldırılmalı olan boşluqlar mövcuddur və üzərində əlavə müzakirələrə ehtiyac var.
Yaxın vaxtlarda onun Parlamentdə müzakirəsi və dinlənilməsi mərhələlərinə başlayacaq.
Parlament, qanun layihəsinin sürətləndirilmiş şəkildə qəbul edilməsi istisna olmaqla, aparıcı komitənin iclasından sonra qanun layihəsini üç dinləmədə nəzərdən keçirəcək. Qanun layihəsinin birinci dinləməsində onun ümumi prinsipləri və əsas müddəaları müzakirə olunur. Qanun layihəsinin ikinci dinlənməsi zamanı Parlamentin plenar iclasında altbəndlərə, bəndlərə (hissələrə), maddələrə, fəsillərə və / və ya girişlərə əsasən baxılır və birdəfəlik səs verilir.
🖇Parlamentin plenar iclasında qanun layihəsinin ikinci dinlənməsi zamanı onun alt bəndlərinə, abzaslarına (hissələrinə), maddələrinə, fəsillərinə və / və ya girişlərinə əsasən müzakirə forması barədə qərar parlamentin sədri tərəfindən aparıcı komitənin təklifi əsasında qəbul edilir. Qanun layihəsinin üçüncü dinlənməsində yalnız redaktə dəyişiklikləri etmək mümkündür. Bu qanun layihəsinin qəbul olunması üçün səsvermədə 50 deputatın dəstəyinə ehtiyac var.
👏Ümid edirik ki, komitə dinləmələri zamanı da bu mövzudsa rəsmi maraqlı şəxslər olaraq bizim də iştirak etmək və qeyd olunan boşluqlarla bağlı əsaslı mövqeyimizi bildirmək imkanımız olacaq.
Müəllif: Ayhan Həsənov

——————————-
#გვარიდამიბრუნე
‼️როგორც უკვე ფართო საზოგადოებისთვის ცნობილია, პლატფორმა „სალამს“ სამი წელია, რაც დაწყებული აქვს კამპანია #გვარიდამიბრუნე, რომელიც რამდენიმე ეტაპს და კონკრეტულ ნაბიჯს აერთიანებს.
სანამ ჩვენ 45-დღიანი ხელმოწერის შეგროვების პროცესს ვიწყებდით, კამპანია #გვარიდამიბრუნე-ს დიდი გზა ჰქონდა გავლილი. ჯერ დავიწყეთ იმით, რომ ჩვენი გვარები სოციალურ ქსელებში, კერძოდ ფეისბუკში გადავიკეთეთ, რუსული დაბოლოებები აზერბაიჯანულით შევცვალეთ და ასე დაიწყო ჩვენი კამპანია #გვარიდამიბრუნე-ს ამბავიც. მაგრამ ეს არ იყო საკმარისი, რადგან ფეისბუკში გვარები კი შევიცვალეთ, მაგრამ ამ დრომდე ჩვენ პირადობებში ოფიციალურად ისევ „ოვ“„ევ“ და სხვა რუსულდაბოლოებებიანი გვარები გვეწერა, რაც ძალიან გულსატკენი რეალობაა. არც რუსებთან და არც რუსეთთან ჩვენ არ გვქონია და არ გვაქვს არანარი კავშირი, მაგამ ვატარებთ ჩვენ გვარებში მათ კვალს.
ჩვენი პლატფრომის 4-მა წევრმა თხოვნით მიმართა იუსტიციის სახლსა და სამოქალაქო რეესტრს, რომ სასურველი ცვლილება ჩვენს პირად დოკუმენტაციაშიც ასახულიყო, თუმცა პასუხად მიიღეთ, რომ საქართველოს კანონმდებლობაში არ არსებოდა ჩანაწერი, კერძოდ სამოქალქო აქტების შესახებ საქართველოს კანონი არ გვაძლევდა შესაძლებლობას, შეგვეცვალა ჩვენი გვარები. ამ სასურველი ცვლილების შესატანად, კანონმდებლობაში არ იყო შესაბამისი სამართლებრივი საფუძველი და აქედან გამომდინარე, გადავწყვიტეთ, მოვითხოვოთ კანონის, სამოქალქო აქტების შესახებ საქართველოს კანონის შეცვლა იმგვარად, რომ საქართველოში მცხოვრებ ყველა აზერბაიჯანელს, რა თქმა უნდა, ვისაც ამის სურვილი ექნება, ჰქონდეს გვარის დაბოლოების შეცვლის კანონით მინიჭებული უფლება.
✅კამპანიის ერთ-ერთ ყველაზე მნიშვნელოვან ეტაპზე, 2021 წელს, საქართველოს პარლამენტში შევიტანეთ საკანონმდებლო ინიციატივა, რომლის ფარგლებშიც შევაგროვეთ საქართველოს 27 000-მდე მოქალაქის ხელმოწერა, 13 მუნიციპალიტეტიდან და 120 სოფლიდან. აღსანიშნავია, რომ ხელმოწერების შეგროვების 45-დღიან პროცესში, 100-ზე მეტი ადამიანი მოხალისეობრივად იღებდა მონაწილეობას ხელმოწერების შეგროვებაში. წარდგენილი კანონპროექტი მიზნად ისახავდა საკანონმდებლო მექანიზმის შექმნას, რომელიც შესაძლებლობას მისცემდა საქართველოს მოქალაქეებს, გვარებიდან რუსული სუფიქსების (ოვ, ევ და სხვა) ჩამოშორებისა და ავთენტური დაბოლოებების დაბრუნების უფლებას.
📌19 მაისს, ბოლნისის ახალ მუზეუმში „ისტორიულ-კულტურულ ტრადიციებთან შეუსაბამო გვარის შეცვლის უფლების შესახებ“ კანონპროექტთან დაკავშირებით, საქართველოს პარლამენტის თავმჯდომარისა და წარმომადგენლების მიერ გაიმართა პრეზენტაცია, რომელიც კამპანიის #გვარიდამიბრუნე ფარგლებში გვარების დეოკუპაციასთან დაკავშირებულ მოთხოვნაზე ხელისმომწერ ოცდაშვიდი ათასზე მეტი მოქალაქის ნებას პასუხობდა.
საქართველოს პარლამენტის მიერ ალტერნატიული კანონპროექტის ინიცირება მისასალმებელი ნაბიჯია. წინამდებარე კანონპროექტი მიზნად ისახავს იმ პრობლემის აღმოფხვრას და პასუხობს იმ მოთხოვნას, რომელსაც პლატფორმა „სალამი“თავისი საკანონმდებლო ინიციატივით მოგვარებას ცდილობდა. თუმცა, აღსანიშნავია, რომ შემოთავაზებულ ალტერნატიულ კანონპროექტში არის რიგი ხარვეზები, რომელიც აუცილებლად არის გასათვალისწინებელი და საჭიროებს ფართო დისკუსისიას.
უახლოს მომავალში, პარლამენტში იწყება მისი განხილვისა და მოსმენის ეტაპები.
📝პარლამენტი წამყვანი კომიტეტის სხდომის შემდეგ კანონპროექტს განიხილავს სამი მოსმენით, გარდა გამარტივებული წესით კანონპროექტის მიღებისა. კანონპროექტის პირველი მოსმენისას განიხილება მისი ზოგადი პრინციპები და ძირითადი დებულებები. კანონპროექტის მეორე მოსმენისას პარლამენტის პლენარულ სხდომაზე იგი განიხილება ქვეპუნქტების, პუნქტების (ნაწილების), მუხლების, თავების ან/და კარების მიხედვით და კენჭი ეყრება ერთიანად. პარლამენტის პლენარულ სხდომაზე კანონპროექტის მეორე მოსმენისას მისი ქვეპუნქტების, პუნქტების (ნაწილების), მუხლების, თავების ან/და კარების მიხედვით განხილვის ფორმის შესახებ გადაწყვეტილებას წამყვანი კომიტეტის წინადადების საფუძველზე იღებს სხდომის თავმჯდომარე. კანონპროექტის მესამე მოსმენისას მასში შესაძლებელია მხოლოდ რედაქციული ცვლილებების შეტანა. ამ კანონპროექტის მისაღებად, გვჭირდება 50 დეპუტატის მხარდაჭერა კენჭისყრაში.
👏იმედს ვიტოვებთ, რომ როგორც ოფიციალურად დაინტერესებულ პირებს, ჩვენ გვექნება საკომიტეტო მოსმენების დროსაც ჩართულობის და აღნიშნული ხარვეზების თაობაზე ჩვენი დასაბუთებული და არგუმენტირებული პოზიციის დაფიქსირების შესაძლებლობა.
ავტორი: აიჰან გასანოვი