Ailə zorakılığından ən çox uşaqlar zərər görürlər. Ən dəhşətlisidə odur ki, uşaqlar elə özləri zorakılığa məruz qalırlar. Əksər hallarda zorakı valideyndir vı uşağa qarşı zorakılıq adi bir hal kimi qarşılanır. Əsasən onlar heç uşaqlara zorakılıq göstərdiklərini dərk etmirlər. Uşağa qarşı zorakılıq bir dəfəlik hadisə ola bilər, misal uşaq ağlamasını dayandırması və ya onu tabe etmək üçün. Ancaq insanların böyük qismi uşağa qarşı zorakılığı adi bir hal kimi qarşılayır çünki düşünürlər ki, əksi təqdirdə uşaq “pozular”.
Psixoloji zorakılıq – zorakılığın ən yayılmış növüdür, bu zorakılığın səbəbi uşağı qorxutmaq deməkdir və ailə üzvləri tərəfindən daimi kritika, aqresiv münasibətdir. Bu isə uşaqlarda aşağı öz qiymətləndirmə və asılılığın yaranmasına səbəb olur. Gürcüstanda şəxsi həyata hörmət yüksək səviyədədir bu o deməkdir ki, ailənin daxili işlərinə qarışmaq olmaz. Əhalinin yəginki 50%-dən çox qismi hesab edir ki, uşaq valideynə aitdir və uşaqla bağlı qərarları ancaq onlar verə bilər.
Bir çox yeniyetmə fiziki cəzanlandırılmanın yaxşı tərəflərindən danışır: “anam məni döydüyü üçün mən belə yaxşı formalaşmışam”- deyənlər var. Mən əksinə düşünürəm ki balaca uşağa fiziki cəzalandırma yolu ilə nəsə başa salmaq mümkünsüzdür. Zorakılıq uşağın saölamlığına, inkişafına və sosyallaşma prosesinə çox böyük zərər vurur. Zorakılığa məruz qalan uşaqlarda fiziki və psixoloji inkişaf prosessində pozuntular qeydə alınır.
Uşaq onun böyüdülmsəi və fərd olaraq formalaşması yetərincə vacib mpvzudur çünki, zorakılıq içində böyüyən uşaq özüdə zorakı olaraq formalaşır. “zorakılıq zorakılıq gətirir”.
Buna görədə uşaqlara bütün canlılara qarşı sevgi öyrıdilməldiir ki, zorakılıq aradan qaldırılsın.
Müəllif: Diləprüz Abbasova
———————————-
ბავშვებზე ძალადობა
ოჯახში ძალადობის შემთხვევაში ყველაზე მეტად ბავშვები ზარალდებიან. ყველაზე საშინელი კი ის არის, რომ თავად ბავშვებიც განიცდიან უმეტეს შემთხვევაში ძალადობას სხვადასხვა პიროვნებებისაგან. ბავშვთა მიმართ ძალადობა ჩვეულებრივ მოვლენად ითვლება, ხშირად მოძალადე მშობელია. თუმცა ისინი, უმეტესად, ვერ ხვდებიან, რომ ძალადობენ საკუთარ შვილზე. ბავშვის მიმართ ძალადობრივი ქცევა შეიძლება იყოს ერთჯერადი აქტი, როგორიცაა, მაგალითად, ბავშვის ცემა ტირილის შეწყვეტის ან დამორჩილების მიზნით. მას ბავშვის მიმართ ძალადობრივი ქცევების უმრავლესობა დასაშვებად მიაჩნია და თვლის, რომ წინააღმდეგ შემთხვევაში, ბავშვი “გაფუჭდება”.
ფსიქოლოგიური ძალადობა ძალადობის ყველაზე გავრცელებული ფორმაა და ის გულისხმობს ბავშვის დაშინებას, ოჯახის წევრების მხრიდან მუდმივ კრიტიკას, აგრესიულ დამოკიდებულებას, რასაც დაბალი თვითშეფასება და დამოუკიდებლობის დაკარგვა მოსდევს ხოლმე.
საქართველოში საკმაოდ ძლიერია პირადი ცხოვრების პატივისცემა და რწმენა, რომ ოჯახის შიდა საქმეებში ჩარევა არ შეიძლება. საზოგადოების 50% მეტი აღნიშნავს, რომ ბავშვი თავის მშობლებს ეკუთვნის და მხოლოდ მათ შეუძლიათ ბავშვთან დაკავშირებული გადაწყვეტილებების მიღება.
ზოგიერთი ზრდასრული ლაპარაკობს ფიზიკური დასჯის დადებითი გავლენის შესახებ: “მე ასეთი კარგი რომ ვარ, ეს იმიტომ, რომ დედა მცემდა ბავშვობაში.” მე პირიქით – ვფიქრობ, რომ პატარა ბავშვს შეუძლებელია, რამე გააგებინო ფიზიკური დასჯით. ძალადობა ყოველთვის სერიოზულ ზიანს აყენებს ბავშვის ჯანმრთელობას, განვითარებასა და სოციალიზაციას. ბავშვებს, რომლებიც ძალადობას განიცდიან, ფიზიკური და ფსიქიკური განვითარების დარღვევები აღენიშნებათ. ბავშვი, მისი აღზრდა და სრულფასოვან ადამიანად ჩამოყალიბება მეტად სათუთი თემაა, რადგან ძალადობაში გაზრდილი ბავშვი, ხშირ შემთხვევაში, თვითონ ხდება მოძალადე. “ძალადობა ისევ ძალადობას წარმოშობს”.
ამიტომაც, ბავშვებს უნდა ვასწავლოთ თანაგრძნობა ყველა ცოცხალი არსების მიმართ, ძალადობის თავიდან ასაცილებლად.
ავტორი: დილაპრუზ აბბასოვა
