2022-ci ilin statistik göstəricilərinə, görə Gürcüstanda 326 nəfər qadın məhkum vardır. Onlar arasında Gürcüstan vətəndaşları ilə yanaşı xarici vətəndaşlar da az deyil. Hekayəmin qəhrəmanı da Özbəkistan vətəndaşı bir qadındır.
Deməli, iki aya yaxındır ki, işim gərəyi həbsxanalara girib-çıxıram. Hər ziyarətimdə də oradan fərqli duyğularla ayrılıram. Məhkumların öz işləri ilə bağlı olan məsələlərdən vaxt tapdıqca onlara öz suallarımı da verməkdən çəkinmirəm. Əslində mənə qalsa oturub saatlarla söhbət edərəm, hekayələrini dinləyərəm qadın məhkumların amma…
Bu gün yorucu bir o qədər də maraqlı keçdi. Qadın həbsxanasında „vizitim“ gözlədiyimdən də uzun oldu.
Bir neçə məhkumla görüşdüm və aralarında birinin, özbək bir qadının hekayəsi mənə çox təsir etdi. Təxmini 40-45 yaşlarında olardı xanım. Söhbətə başladığımız andan görünürdü necə həyat dolu və yaşama sevinci olan bir qadın olduğu ta ki, söhbət aylar əvvəl vəfat edən anasına, vətənində buraxdığı yaşlı atasına, azyaşlı qızına və başqa ailə üzvlərinə gələnə qədər. Orada buraxdığı azad həyat ümidi onu həmin ərizəni yazmağa vadar edirdi, amma bir tərəfdən də bu sənədin bir şeyi dəyişəcəyinə inanmırdı. „Oruc tutmuşam, yatırdım, bir də gördüm çağırırlar“ –dedi ilk dəfə görüşəndə. Yaşadığı həyat şərtlərinə baxmayaraq savadlı qadın idi və beşə yaxın dil bilirdi. Bəzilərini əvvəlcə, bəzilərini də içəridəki boş vaxtlarında öyrənmişdi. Bundan əlavə müxtəlif əl işləri də öyrənib və s. İçəridə bir neçə il stilist olaraq da işləyib. Anasının vəfatına qədər müxtəlif tədbirlərdə və kurslarda iştirak edirmiş amma artıq əvvəlki, kimi həvəsli deyiləm deyirdi sanki, birazda həyata küsmüş kimi idi. Belə aktiv məhkum həyatına sahib olmasında məqsəd isə, bir şeylərlə başını qatıb, güclü və sağlam şəkildə ailəsinə qayıtmaq.
Əlimdəki sənədi oxuyarkən qıraqdan sakit və kövrək səslə mənə “anam mən buradaykən öldü, indi atama da bir şey olmasın”-dedi. Bu cümlədən sonra özümü tuta bilmirdim gözlərim doldu, başımı qaldırıb heç kəsin üzünə baxmırdım ki, duyğulandığım hiss olunmasın. Bir aya yaxın idi ki, işlər və dərslər səbəbindən kəndə gedə bilmirdim və empatiya duyğusunun biraz da dozasını qaçıraraq ağladım. Özbək qadın hiss elədi və mənə baxıb “hələ bu danışdıqlarım milyonda bir hissə idi… eeh bura məndən çox şeyimi aldı”-dedi. Üzünə baxanda “bu qadın cinayətkardır” deməzsən heç amma nə bilim?! Sağollaşarkən bir dil alışqanlığı ilə “görüşərik” dedim.
Ziko Huseyinli
———————-
ზიკოს დღიურიდან…
2022 წლის სტატისტიკით, საქართველოში 326 პატიმარი ქალია. მათ შორის არიან როგორც საქართველოს, ასევე უცხო ქვეყნის მოქალაქეები. ჩემი მოთხრობის გმირი ქალია, რომელიც უზბეკეთის მოქალაქეა.
თითქმის ორი თვეა, ჩემი საქმიანობის გამო ციხეებში შევდივარ. ყოველთვის, როცა ამ ადგილს ვსტუმრობ, იქიდან სხვადასხვა ემოციებით ვბრუნდები. როცა დრო მაქვს, არ ვყოყმანობ პატიმრებთან გასაუბრებაზე, მათ სამუშაოსთან დაკავშირებულ საკითხებზე. ფაქტობრივად, ჩემზე რომ იყოს დამოკიდებული, საათობით ვიჯდებოდი და მსჯავრდებულ ქალთა ამბებს მოვუსმენდი.
დღევანდელი დღე საინტერესო და დამღლელი იყო. ჩემი ვიზიტი ქალთა ციხეში იმაზე დიდხანს გაგრძელდა, ვიდრე ველოდი.
რამდენიმე მსჯავრდებულთან შეხედრის შემდეგ, ერთ-ერთის, უზბეკი ქალის ისტორიამ ჩემზე დიდი შთაბეჭდილება დატოვა. ის დაახლოებით 40-45 წლისაა. საუბრის დაწყებიდანვე აშკარა იყო, რომ სიცოცხლის ხალისით აღსავსე ქალი იყო, სანამ საუბარი თვეების წინ გარდაცვლილ დედას, მოხუც მამას, მცირეწლოვან ქალიშვილს და ოჯახის სხვა წევრებს არ შეეხო. თავისუფალი ცხოვრების იმედმა, რომელიც იქ დატოვა, აიძულა, დაეწერა შუამდგომლობა, მაგრამ მეორე მხრივ, არ სჯეროდა, რომ ეს დოკუმენტი რაიმეს შეცვლიდა. მიუხედავად ცხოვრების პირობებისა, ის განათლებული ქალია და ხუთი ენა იცის. ზოგიერთი მათგანი წარსულში ჰქონდა ნასწავლი, ნაწილი კი თავისუფალ დროს, ციხეში. გარდა ამისა, იგი სხვადასხვა ხელობასაც ფლობს. რამდენიმე წელი სტილისტადაც მუშაობდა. დედის გარდაცვალებამდე, მონაწილეობდა სხვადასხვა ღონისძიებასა და პროგრამაში, მაგრამ ამბობს, რომ აღარაა ისეთი ენთუზიაზმით აღვსილი, როგორც ადრე, თითქოს ცოტათი წუწუნებს ცხოვრებაზე. მისი ცხოვრების მიზანია ოჯახთან ჯანსაღ მდგომარეობაში დაბრუნება.
საბუთს რომ კითხულობდა, მშვიდი და მთრთოლვარე ხმით მითხრა: „დედაჩემი აქ ყოფნისას მოკვდა, ახლა მეშინია, მამაჩემს არაფერი დაემართოს“. ამ წინადადების შემდეგ თავი ვეღარ შევიკავე, თვალები ცრემლებით ამევსო, თავი მაღლა ავწიე და მისთვის სახეში აღარ შემიხედავს, რომ მეტად არ მომწოლოდა ემოციები. უზბეკმა ქალმა ეს იგრძნო, შემომხედა და მითხრა: “რაზეც მე ვისაუბრე, ჩემი გამოცდილების მემილიონედი ნაწილი იყო… აი, ამ ადგილმა ბევრი წაიღო”. ვერ იტყვი, კრიმინალიაო, როცა მის სახეს შეხედავ, მაგრამ რა ვიცი… დასამშვიდობებელი სიტყვები ენის ბორძიკით ვუთხარი…
ზიკო ჰუსეინლი
