Օրագրեր

Հեղինակ՝ Աստղիկ Չնավայան

Վրաստանն իմ հարենիքն է։ Այն վայրը, որտեղ ծնվել և մեծացել եմ։ Ես սիրում եմ իմ Վրաստանը։ Երկիր, որը հայրենիք է ոչ միայն վրացիների, այլ նաև ախալքալաքցի հայերի համար։ Մենք այն սիրում եւ հարգում ենք վրացիներից ոչ պակաս, գիտենք նրա արժեքը և հպարտանում ենք նրա քաղաքացիությամբ։ Ես Վրաստանի հանդեպ սերս արտահայտում եմ վրացերենը լավ սովորելով։ Ապագայում ցանկանում եմ դիտորդություն անել Վրաստանում և մնալ այստեղ։
Վրացերենը հին և գեղեցիկ այբուբենով ստեղծված լեզու է։ Լեզու, որը պատկանում է համաշխարհային լեզուների դասին։ Ես այսօր հպարտ եմ, որ աշխարհի 14 այբուբեններից տիրապետում եմ 2-ին, կարողանում եմ գրել, կարդալ և խոսել այս լեզուներով՝ հայերեն և վրացերեն, մայրենի և պետական լեզուներով։ Գիտե՞ք ինչ եմ գտել, շատ բառեր կան, որոնք պարսկերենից են առաջացել և հաստատված են մեր լեզուներում, օրինակ՝ ընտանիք, դրոշ, արծիվ, ճշմարիտ, վարդ, թամադա և շատ այլ բառեր և ազգանուններ, որոնց արմատը նույնն է կամ թարգմանված է։ Օրինակ՝ Սահակյան և Սահակաձե, Էլիզբարյան և Էլիզբարաշվիլի, Օքրոյան և Օքրոաձե։
Արդյո՞ք արդարացի է, որ մեզանից շատերը չեն կարողանում վրացերեն լավ գրել և խոսել, իհարկե ոչ։ Որտեղ ապրում ես, այնտեղի գլխարկն էլ պետք է կրես։ Ասվում է «Հարգեք այն հողը, որն ընտրել եք ապրելու համար, եկել եք ձեր կամքով, բնակություն եք հաստատել, այգի եք աճեցրել, մեծացրել եք ձեր երեխաներին։ Հարգեք այն մարդկանց, ովքեր իրենց դռները բացում են ձեր առաջ, կանգնում են ձեր կողքին վշտի և ուրախության պահին»։
Պահպանեք և պատշաճ հարգանքով վերաբերվեք լեզվին, մշակույթին, սովորույթներին։ Ինչպե՞ս կարելի է այսքանից հետո չսիրել և չհարգել Վրաստանը և վրաց ժողովրդին։ Հարգանքն արտահայտվում է երկրի և լեզվի սիրո մեջ, որքան տիրապետենք պետական լեզվին, այնքան հաջողության կհասնենք, կլինենք լիարժեք քաղաքացիներ, և լեզվի իմացությունը կլինի մեր հետագա հաջողությունների նախապայմանը։
Թեև վրացիներն ու հայերը տարբեր մշակույթներ և ավանդույթներ ունեցող ազգեր են, դա չի խանգարում մեր բարեկամական հարաբերություններին, քանի որ մենք ունենք ամենաշատ ընդհանրությունները՝ Վրաստանը և մեծ սեր նրա հանդեպ։
——————–
ავტორი ასტხიკ ჩნავაიანი
საქართველო ჩემი სამშობლოა – ადგილი, სადაც დავიბადე, ფეხი ავიდგი და გავიზარდე. მე მიყვარს ჩემი საქართველო, ქვეყანა, რომელიც სამშობლოა არა მარტო ქართველებისთვის, არამედ – ახალქალაქელი სომხებისთვისაც. ჩვენ ქართველებზე არანაკლებ გვიყვარს და პატივს მას, ვიცით მისი ფასი და ვამაყობთ კიდეც მისი მოქალაქეობით.
მე ჩემს სიყვარულს საქართველოს მიმართ იმით გამოხატავ, რომ კარგად ვსწავლობ ქართულ ენას. მომავალში კი მინდა, საქართველოში დავმკვიდრდე და აქ ვივარგო.
ქართული ენა ენაა, რომელიც უძველესი და ულამაზესი ანბანით არის შექმნილი, ენა, რომელსაც მსოფლიო ენის დასაბამად მიიჩნევენ, მე კი დღეს ამაყი ვარ, რომ მსოფლიო 14 ანბანთა შორის 2 ანბანს ვფლობ, შემიძლია წერა, კითხვა და ლაპარაკი ამ ენებზე – სომხურ და ქართულ, მშობლიურსა და სახელმწიფო ენებზე.
იცით, რა აღმოვაჩინე? ბევრი სიტყვაა ისეთი, რომელიც სპარსულიდანაა შემოსული და დამკვიდრებული ჩვენს ენებში: ოჯახი, დროშა, არწივი, ჭეშმარიტი, ვარდი, სუფრა, თამადა და კიდევ მრავალი. ბევრია გვარ-სახელიც, რომელთა ფუძე ერთნაირია ან ნათარგამნია. მაგალითად: სააკიან და სააკაძე, ელიზბარიან და ელიზბარაშვილი, ოქროიან და ოქროაძე.
განა სამართლიანია, რომ ბევრი ჩვენგანი ქართულად კარგად ვერ წერს და ლაპარაკობს? – რაღა თქმა უნდა არა! სადაც ცხოვრობ, იქაური ქუდი უნდა დაიხუროო, ნათქვიამია, ე. ი. პატივი ეცი იმ მიწას, რომელიც საცხოვრებლად აგირჩევია, მოსულხარ საკუთარი სურვილით, დასახლებულხარ, გაგიშენებია ბაღ-ვენახი, დაგიზრდია შვილები… პატივი ეცი იმ ხალხს, რომელმაც გიძმო, გულის კარი გაგიღო, გვერდით დაგიდგა ჭირშიც და ლხინშიც, დაიცვა და სათანადო პატივით ეპყრობა შენს ენას, კულტურას,წეს-ჩვეულებებს. როგორ შეიძლება, რომ ამ ყველაფერის შემდეგ საქართველო და ქართველი ხალხი გიყვარდეს და არ სცემდე პატივს? პატივისცემა კი ქვეყნისა და ენის სიყვარულში გამოიხატება, მით უფრო, თუ კარგად ფლობს სახელმწიფო ენას. ეს ისევ ჩვენ გამოგვადგება, ჩვენ ვიქნებით სრულფასოვანი მოქალაქეები და ენის ცოდნა ჩვენი მომავალი წარმატების საწინდარი იქნება.
მიუხედავად იმისა, რომ ქართველები და სომხები განსხვავებული კულტურისა და ტრადიციების მატარებელი ხალხი ვართ, ეს ხელს არ გვიშლის მეგობრულ ურთიერთობაში. ჩვენ ხომ ყველაზე დიდ საერთო გვაქვს – ჩვენ ხომ საქართველო და მის მიმართ დიდი სიყვარული გვაერთიანებს.