Ես Լիզա Թորոսյանն եմ, հայ-վրացական «Ալիք մեդիա» լրատվամիջոցի տնօրենը: Հարթակի ստեղծման պահից՝ 2015թ.-ից, մենք աշխատում ենք նաև Վրաստանի տարածքում բնակվող էթնիկ հայերի քաղաքացիական հասարակությանն ինտեգրելու ուղղությամբ՝ տեղեկատվության միջոցով։ Մեր գործունեության շրջանակներում մենք Վրաստանում տեղի ունեցող կարևոր իրադարձությունների մասին տեղեկություն ենք տարածում իրենց մայրենի հայերենով, և միևնույն ժամանակ՝ բարձրաձայնում ենք նրանց համայնքների խնդիրները, աշխատում կանանց խնդիրների լուծման ուղղությամբ։

Կարծում եմ, որ ցանկացած մարդ դառնում է ակտիվ քաղաքացի՝ հետաքրքրվելով և ներգրավվելով այն պետության զարգացումներով, որում ապրում է։ Ցավոք, վիճակագրությունը ցույց է տալիս, որ էթնիկ հայերով բնակեցված շրջաններում լեզվի խնդրի, Ռուսաստանից տնտեսական կախվածության պատճառով (Սամցխե-Ջավախքում գրեթե ամեն երկրորդ ընտանիքից, առնվազն մեկ տղամարդ աշխատում է Ռուսաստանում և այդպես է «պահում» ընտանիքը), տեղացիները ռուսալեզու ալիքների են հետևում։ Այսպիսով, նրանք հետզհետե hեռանում են Վրաստանի իրադարձություններից։ Փաստ է նաև, որ հատկապես ռուսալեզու աղբյուրներից ապատեղեկատվության տարածման մեծ ռիսկ կա։ Եթե մարդը չի հետևում իր պետության իրադարձություններին, հեշտությամբ դառնում է արտաքին քարոզչության և ապատեղեկատվության զոհ։ Դա պայմանավորված է նաև նրանով, որ ինչպես Վրաստանի այլ շրջաններում, տեղացիները բավարար մեդիագրագետ չեն և չգիտեն, թե որ աղբյուրին հավատալ, որին՝ ոչ: Մեդիագրագիտության հարցը հետագայում ավելի մանրամասն կքննարկենք։

Այս խնդիրները լուծելու համար անհրաժեշտ է անել երկու բան՝ 1. պետական լեզվի ակտիվ ուսուցում և շարունակական աշխատանք ինտեգրման ուղղությամբ, և 2. Մինչ այդ, Վրաստանում տեղի ունեցող իրադարձությունների մասին տեղեկատվությունը պետք է հասանելի լինի՝ հասկանալի, էթնիկ փոքրամասնությունների մայրենի լեզվով։

Ստեղծված իրավիճակում շատ կարևոր է երիտասարդների դերն ու ներգրավվածությունը։ Մեր համագյուղացիներին ու համայնքների ներկայացուցիչներին տեղեկացնելը նաև մեր պարտականությունն է, եթե նրանց այդ տեղեկությունը հասանելի չէ, օրինակ՝ ինտերնետի բացակայության պատճառով։ Երիտասարդներն են, որ ավելի շատ հնարավորություններ ունեն իրենց համայնքում փոփոխություններ անելու և համագյուղացիների իրազեկվածությունը բարձրացնելու ուղղությամբ:

Այս առումով մեր հարթակը տարբեր նախաձեռնություններով օգնում է նաև երիտասարդներին։ Այս օրերին, օրինակ, Ալիք Մեդիա հարթակում, տարբեր գյուղերի ու համայնքների խնդիրները բարձրաձայնելու նպատակով, ընթանում է շարադրությունների մրցույթ՝ «Ի՞նչ կփոխեի իմ համայնքում» խորագրով։ Լինելու է երկու հաղթող, ովքեր կստանան խրախուսական փոքրիկ գումարային մրցանակ, իսկ երկրորդ հաղթողի էսսեի հիման վրա, մեր թիմը կուղևորվի իր համայնք ու տեղից նյութ կպատրաստի՝ հաղթողի հետ միասին:

Ես հավատում եմ, որ մեդիագրագիտությունն ու տեղեկացվածությունը քաղաքացիական հասարակությանը ինտեգրվելու երաշխիք են, սակայն այս ուղղությամբ երիտասարդները նույնպես պետք է օգնեն լրատվամիջոցներին։

———————–

ინფორმირებულობა ინტეგრაციის გარანტიაა

მე ვარ ლიზა ტოროსიანი, ქართულ-სომხური მედიასაშუალება „ალიქ მედიას“ დირექტორი და ჟურნალისტი. პლატფორმის დაარსების მომენტიდან, 2015 წლიდან, ჩვენ ვზრუნავთ საქართველოს ტერიტორიაზე მცხოვრები ეთნიკურად სომხების სამოქალაქო საზოგადოებაში ინტგრაციაზე – ინფორმირების გზით. ჩვენი საქმიანობის ფარგლებში, მათთვის გასაგებ, მშობლიურ სომხურ ენაზე ვავრცელებთ ინფორმაციას საქართველოში მომხდარ მნიშვნელოვან მოვლენებზე, ამასთან ერთად, ვაჟღერებთ მათი თემების პრობლემებს, ვმუშაობთ ქალთა საკითხებზე.

მე მჯერა, რომ ნებისმიერ ადამიანს აქტიურ მოქალაქედ ხდის თავის სახელმწიფოში განვითარებული მოვლენებით დაინტერესება და ამ პროცესებში ჩართულობა. სამწუხაროდ, სტატისტიკა მიუთითებს იმაზე, რომ ეთნიკურად სომხებით დასახლებულ რეგიონებში, ენის ბარიერის, ეკონომიკურად რუსეთისგან დამოკიდებულობის (სამცხე-ჯავახეთის თითქმის ყოველი მეორე ოჯახიდან ერთი მამაკაცი მაინც რუსეთში მუშაობს და ასე ინარჩუნებს ოჯახს) გამო, ადგილობრივი მოსახლეობა უყურებს რუსულენოვან არხებს, კითხულობს რუსულენოვან მედიას, რაც არ არის საქართველოს შესახებ, ამ გზით კი ისინი ნელ-ნელა შორდებიან საქართველოს მოვლენებს. ფაქტია ასევე, რომ რუსულენოვან წყაროებში განსაკუთრებით დიდი საფრთხე არსებობს დეზინფორმაციის გავრცელების ჭრილში. თუ ადამიანი თვალს არ ადევნებს თავის სახელმწიფოს მოვლენებს, მარტივად ხდება გარე პროპაგანდის და დეზინფორმაციის მსხვერპლი. ეს ხდება ასევე იმიტომ, რომ ადგილობრივები საკმარისად არ ფლობენ მედიაწიგნიერებას და არ იციან, რომელ წყაროს დაუჯერონ, რომელს – არა. მედიაწიგნიერების საკითხს მომავალში უფრო დეტალურად განვიხილავ.

სწორედ ამ პრობლემების მოსაგვარებლად, აუცილებელია, გაკეთდეს ორი რამ: 1. სახელმწიფო ენის აქტიური სწავლება, ინტეგრაციის მიმართულებით უწყვეტი მუშაობა, და 2. სანამ ეს არ გაკეთებულა, საქართველოში მიმდინარე მოვლენების შესახებ ინფორმაცია ხელმისაწვდომი უნდა იყოს მოსახლეობისთვის გასაგებ ენაზე.

არსებულ სიტუაციაში, ძალზედ მნიშვნელოვანია ახალგაზრდების როლი და ჩართულობა. ჩვენი თანასოფლელების ინფორმირებულება ასევე ჩვენი პასუხისმგებლობაა, თუ არ აქვთ ამ ინფორმაციაზე წვდომა, მაგალითად, ინტერნეტის არარსებობის გამო. სწორედ ახალგაზდებს აქვთ უფრო მეტი საშუალება, ცვლილებები მოახდინონ თავიანთ თემში და თანასოფლელების ცნობიერების ამაღლების მიმართულებით იმუშაონ.

ამ მიმართულებით, ჩვენი ორგანიზაციაც ეხმარება ახალგაზრდებს სხვადასხვა ინიციატივების გზით. ამ დღეებში, მაგალითად, სხვადასხვა სოფლების და თემების პრობლემების გასაჟღერებლად, მიმდინარეობს „ალიქ მედიას“ ესსეების კონკურსი, სახელწოდებით „რას შევცვლიდი ჩემს თემში?“. გვეყოლება ორი გამარჯვებული, რომელიც მცირე წამახალისებელ ჯილდოს მიიღებს, მეორე გამარჯვებულს კი, დაწერილი ესსეს შედეგად საშუალებას მივცემთ, ჩვენს გუნდთან ერთად ჟურნალისტური მასალა მოამზადოს მისივე თემის შესახებ.

მე მჯერა, რომ მედიაწიგნიერება და ინფორმირებულობა არის სამოქალაქო საზოგადოებაში ინტეგრაციის გარანტი, თუმცა ამ მიმართულებით მედიასაშუალებების საქმიანობას უნდა დაეხმარონ ასევე ახალგაზრდები.