Հեղինակ՝ Հռիփսիմե Փանչոյան
🔴 Մոտենում է Զատկի տոնը: Գարնանային այս տոնին հավատացյալները պահք են պահում, որպեսզի մաքրեն իրենց մարմինն ու հոգին այնպես, ինչպես Քրիստոսը: Շաբաթ երեկոյան, պատարագից հետո, բոլոր հավատացյալները միմյանց ողջունում են Քրիստոսի հարության առթիվ, իսկ կիրակի երեկոյան հանդիսավոր պատարագով սկսվում է Զատկի իսկական տոնակատարությունը: Կարող եմ ասել, որ Զատիկը ամենայուրահատուկ եկեղեցական տոներից մեկն է, որին պատրաստվում և տոնում ենք մեծ շուքով:
🔴 Տոնի հետաքրքիր ավանդույթներից մեկը, մեկ օր առաջ ձվերի գունազարդումն է, որը հիմնականում տեղի է ունենում արհեստական ներկերով, գունավոր թղթերով կամ կտորներով։ Որպես բնական միջոց, ընդունված է օգտագործել սոխի կեղևը, ինչը ձվին տալիս է ալ կարմիր գույն։ Իսկ արդեն բուն տոնին, մարդիկ միմյանց հետ մրցվում են ձվերի ամրությամբ, պարտվող կողմը իր կոտրված ձուն տալիս է մրցակցին: Զատկի տոնին ավարտվում է 48 օր տևած պահքը,որի ժամանակ մարդիկ պետք է շատ աղոթեն և ապաշխարեն: Շատերը, որպես կանոն, հրաժարվում են կենդանական ծագման սնունդից, բայց նաև հարկ է նշել, որ ամենահաստատուն հավատացյալն անգամ սպասում է պահքի ավարտին։
🔴 Հայերը Սուրբ Զատիկին սկսում են պատրաստվել տոնակատարությունից շատ առաջ: Հատուկ ուշադրություն պետք է դարձնել Զատկի սեղանին, որտեղ յուրաքանչյուր ուտեստ ունի իր նշանակությունը: Զատկի սեղանն ունի մի շարք կանոններ, և մի քանի ճաշատեսակ, որոնք պարտադիր պետք է պատրաստել: Օրինակ, ներկված ձուն, որը հարության և նոր կյանքի խորհրդանիշ է: Զատկի սեղանին կարող եք տեսնել նաև հայկական իշխան ձուկ և կարմիր գինի, որոնք խորհրդանշում են Քրիստոսի միսն ու արյունը: Հայաստանում աճող կանաչեղենների որոշ մասը՝ համեմը, թարխունը, կանաչ սոխը, կարելի է ուտել հում վիճակում, սակայն որոշ տեսակներ պետք է եփել ձվի հետ և մատուցել լավաշով: Տոնական սեղանի պարտադիր կերակրատեսակներից մեկն է նաև չամիչով և չորամրգերով բրնձով փլավը։
Քրսիտոս հարյավ ի մեռելոց․ Օրհնյալ է Հարությունը Քրիստոսի 🌿
—————-
🥚🌾 აღდგომის დღესასწაული და სომხური ტრადიციები
ავტორი რიპსიმე ფანჩოიან
🔴 აღდგომის დღესასწაული ახლოვდება. გაზაფხულის ამ დღესასწაულზე მორწმუნეები მარხულობენ, რათა განიწმინდონ თავიანთი სხეული და სული, როგორც ეს გააკეთა ქრისტემ. შაბათ საღამოს, ლიტურგიის შემდეგ, ყველა მორწმუნე ერთმანეთს ულოცავს ქრისტეს აღდგომას, კვირა საღამოს კი საზეიმო ლიტურგიით იწყება აღდგომის ნამდვილი დღესასწაული. შემიძლია ვთქვა, რომ აღდგომა ერთ-ერთი ყველაზე განსაკუთრებული საეკლესიო დღესასწაულია, რომლისთვისაც დიდი მონდომებით ვემზადებით და ვზეიმობთ.
🔴 დღესასწაულის ერთ-ერთი საინტერესო ტრადიციაა წინა დღით კვერცხების შეღებვა, რომელიც ძირითადად ხელოვნური ფერებით, ფერადი ქაღალდით ან ქსოვილით კეთდება. როგორც ბუნებრივი საშუალება, ჩვეულებრივად გამოიყენება ხახვის კანი, რომელიც კვერცხს წითელ ფერს აძლევს. და უკვე დღესასწაულზე, ადამიანები ერთმანეთს ეჯიბრებიან კვერცხების სიმტკიცეში, წაგებული მხარე თავის გატეხილ კვერცხს მეტოქეს აძლევს. აღდგომის დღესასწაულზე მთავრდება 48-დღიანი მარხვა, რომლის დროსაც ადამიანებმა ბევრი უნდა ილოცონ და მოინანიონ. ბევრი ადამიანი, როგორც წესი, უარს ამბობს ცხოველური წარმოშობის საკვებზე, მაგრამ უნდა აღინიშნოს, რომ ყველაზე მტკიცე მორწმუნეც კი დიდმარხვის დასრულებას ელის.
🔴 სომხები აღდგომისთვის მზადებას დღესასწაულამდე დიდი ხნით ადრე იწყებენ. განსაკუთრებული ყურადღება უნდა მიექცეს სააღდგომო სუფრას, სადაც თითოეულ კერძს თავისი მნიშვნელობა აქვს. სააღდგომო სუფრას აქვს რამდენიმე წესი და რამდენიმე კერძი, რომელიც აუცილებლად უნდა მომზადდეს. მაგალითად, შეღებილი კვერცხი, რომელიც აღდგომისა და ახალი სიცოცხლის სიმბოლოა. სააღდგომო სუფრაზე შეგიძლიათ იხილოთ სომხური კალმახი და წითელი ღვინო, რომლებიც განასახიერებენ ქრისტეს ხორცსა და სისხლს. სომხეთში მოყვანილი მწვანილის ზოგიერთი ნაწილი, როგორიცაა ქინძი, ტარხუნა, მწვანე ხახვი, შეგიძლიათ მიირთვათ უმად, მაგრამ ზოგიერთი სახეობა უნდა მოხარშოთ კვერცხთან ერთად და მიირთვათ ლავაშით. სადღესასწაულო სუფრის ერთ-ერთი სავალდებულო კერძია ასევე ბრინჯის ფლავი ქიშმიშით და ჩირით.
ქრისტე აღსდგა! 🌿