Ծռատոնը Սամցխե-Ջավախեթիում նշվում է մայիսի 6-ին։ Ծռատոնը հին ժողովրդական ավանդույթ է, որը նշվում է Վրաստանի ոչ բոլոր կողմերում։ Մայիսի 6-ը՝ Սամցխե-Ջավախեթիում տոն է համարվում։ Այս օրը մարդիկ գնում են 7 սրբերի դուռը։
Հայկական գյուղերում այս օրը տարբեր կերպ են նշում։ Ավանդույթի համաձայն՝ այս օրը աշխատելն արգելված է ընտանիքի բոլոր անդամներին, թե՛ մեծերին, թե՛ փոքրերին:
Մանկուց հիշում եմ, թե ինչպես է մեր ամբողջ ընտանիքը հետևում այս օրվա ավանդույթին: Մենք նույնիսկ նախօրեին պատրաստում ենք ուտելիքը, այնպես որ այս օրը ոչ դանակ ենք բռնում, ոչ էլ կրակի մոտ ենք կանգնում:
Այդ օրը հղի կանայք պետք է հատկապես զգույշ լինեն։ Այս օրը հղիներին արգելվում է որևէ բան անել։ Հատկապես կտրող կամ ծակող գործիքներ չպետք է օգտագործեն: Այստեղ ասվում է, որ եթե հղի կինն աշխատի այս օրը և պատահաբար ինքն իրեն վնասի, երեխայի մոտ ծննդաբերելուց հետո սպի կմնա։
Այս օրվա անհրաժեշտ ավանդույթներից մեկն այն է, որ օրվա վերջում ընտանիքի բոլոր անդամները պետք է գարի ցանեն, քանի որ, ինչպես ասում են, գարին տանում է այս օրը ակամա գործած բոլոր մեղքերը։
———–
დღესასწაული ,,წრატონი”
წრატონს სამცხე-ჯავახეთში 6 მაისს აღნიშნავენ. წრატონი ძველი ხალხური ტრადიციაა, რომელსაც საქართველოს ყველა კუთხეში არ აღინიშნება. 6 მაისი სამცხე-ჯავახეთში სადღესასწაულო დღედ ითვლება. ამ დღეს, ადამიანები 7 წმინდანის კართან მიდიან.
ამ დღეს სომხურ სოფლებში განსხვავებულად აღნიშნავენ. ტრადიციის მიხედვით, ამ დღეს მუშაობა ოჯახის ყველა წევრს, – დიდსაც და პატარასაც, ეკრძალება.
ბავშვობიდან მოყოლებული, მახსოვს, მთელი ოჯახი როგორ ვიცავდით ამ დღის ტრადიციებს. საჭმელსაც კი წინა დღეს ვამზადებდით, რომ ამ დღეს არც დანა გვჭეროდა ხელში და არც ცეცხლთან ვმდგარიყავით.
განსაკუთრებით ფრთხილად უნდა ყოფილიყვნენ ორსულები. ორსულებს ამ დღეს რაიმეს გაკეთება ეკრძალებათ. არ უნდა გამოეყენებინათ საჭრელი ან მჭრელი იარაღები. აქ ამბობენ, რომ თუ ორსული ქალი ამ დღეს იმუშავებს და შემთხვევით თავს დაიზიანებს, მშობიარობის შემდეგ ბავშვზეც დარჩება კვალიო.
ამ დღის ერთ-ერთი აუცილებელი ტრადიცია არის ისიც, რომ დღის ბოლოს, ოჯახის ყველა წევრმა აუცილებლად ქერი უნდა დათესოს, რადგან, როგორც ამბობენ, ქერს მიაქვს ამ დღეს უნებლიეთ ჩადენილი ყველა ცოდვა.