Երեկ՝ նոյեմբերի 23-ին, տեղի է ունեցել Վրաստանի լրագրողական էթիկայի կանոնադրությունբ նիստ՝ «Սափարի Նատո Գոգելիայի դեմ» քննարկելու։ Կանոնադրության խորհրդի որոշմամբ՝ նշված գործում խախտվել է լրագրողական կանոնադրության 8-րդ սկզբունքը («լրագրողը պարտավոր է պաշտպանել երեխայի իրավունքները, մասնագիտական գործունեության մեջ առաջնահերթություն տալ երեխայի շահերին, չպատրաստել կամ հրապարակել հոդվածներ նաև հաղորդումներ երեխաների մասին, որը կվնասի երեխաներին։ Լրագրողը մինչև 16 տարեկան դեռահասից իրավունք չունի վերցնի հարցազրույց և լուսանկարի առանց ծնողի կամ խնամակալի համաձայնության՝ նրա կամ որևէ այլ դեռահասի բարեկեցությանը հարցերին վերաբերյալ»):
Այս տարվա՝ հունիսի 7-ին TV-Առաջին-ի եթերում 20:00-ժամյա նորություններում «Առաջինները» սկսվելու պես թողարկվեց մի նյութ՝ «Բանտում թոռնուհու նկատմամբ սեռական բռնություն»։ Պատմության հեղինակը TV-Առաջինի լրագրող Նատո Գոգելիան է։ Այս հաղորդումը Սափարիի պաշտպանության տակ գտնվող 10 տարեկանից ցածր երեխայի մասին է:
Հաղորդման մեջ լրագրող Նատո Գեգելիան պատմում է, որ զրուցել է ընտանիքի հարևանների ու հարազատների հետ երեխայի նկատմամբ բռնության մասին։ Հաղորդման կադրում երևում է մի կին, և լսվում է նրա ձայնը, որն ասում է՝ «Ես ոչ մի ձայն չեմ լսել, ոչ էլ նման բան եմ լսել և չգիտեմ, թե ինչ է կատարվում տանը», այսպիսով հաստատվեց, որ լրագրողը ընտանիքի հարևանին տեղեկություն է տվել երեխայի նկատմամբ բռնության տեսակների մասին, պատմությունից պարզվում է, որ մինչ օրս պատասխանողին ոչինչ հայտնի չի եղել։
Նշված փաստով բացահայտվել է մանկապղծության զոհ երեխայի ինքնությունը և այն դեպքի մասին տեղեկությունը հայտնել են հարևանին։
Նաև հաղորդման մեջ լսվում է լրագրողի հարցը ոստիկանին հետևյալ տեքստով,՝ «հա, բայց․․․․ս ոստիկանը ձեռբակալեց․․․․» (նշվում է շրջան)։ Այս ռեպլիկայով լրագրողը նաև հնչեցրել է երեխայի բնակելի շրջանը։
Հարկ է նշել, որ նման մանրամասնությամբ կիսվելը զգալիորեն մեծացնում է երեխայի նույնականացման վտանգը։ Այստեղ հատկանշական է, որ հաղորդումը ցույց էր տալիս բնակավայրի կադրերը, թեև խավարեցրած էր, բայց այնքան հասկանալի, որ այդ տների և թաղամասերի տեսողական պատկերները ճանաչելի են այնտեղ ապրող մարդկանց համար:
Բացի այդ, հունիսի 7-ին Սափարի փաստաբանը՝ Թամար Լուկավան, մի քանի անգամ կապնվել է երեխայի մոր հետ և հայտնել, որ իր տան մոտ ներկա է TV Առաջինի նկարահանող խումբը, ինչը շատ ծանր է ազդել երեխայի և նրա ծնողի էմոցիոնալ վիճակին։
Այն բանից հետո, երբ Սափարին իմացել է երեխայի ինքնության բացահայտման հնարավոր ռիսկերի մասին, կանխարգելիչ կերպով փորձել են խուսափել նման խախտումներով մանկապղծության հետ կապված պատմության հրապարակումից:
Այս նպատակով՝ հունիսի 7-ին, Սափարիի կազմակերպության ներկայացուցիչներին (տնօրեն՝ Բայա Պատարայա, փաստաբան՝ Թամար Լուկավա, հասարակայնության հետ կապ հաստատող մենեջեր ՝ Շորենա Գաբունիա) հայտնի դարձավ, որ TV-Առաջինի նկարհանող խումբը գտնվում էր երեխայի բնակավայրում, TV- Առաջինի 20։00 ժամի «Առաջինները» հաղորդման եթերից առաջ, Սափարիի միության աշխատակիցները մի շարք միջոցներ են ձեռնարկել։ Մասնավորապես, տնօրոն Բայա Պատարաիայի ֆեյսբուքյան էջում հրապարակվել են խնդրի վերաբերյալ երեք հրապարակային գրառումներ։ Մանկապղծության ենթադրող զոհի մոր կողմից Սափարին տեղեկություն է ստացել, որ նրա մեկնաբանության համար, TV-առաջինի լրագրողները այցելեցին տուն, Սափարիի հասարակայնության կապերի մենեջեր Շորենա Գաբունիան զանգահարել է TV-առաջինի հաղորդմումն պատրաստող լրագրողի հեռախոսհամարին և ասել է, որ տեսախցիկը տուժողի ընտանիքի շահի համար կոպիտ խախտում է: Սրա վերաբերյալ լրագրողը պատասխանել է, որ ինքը դա չի արել և ենթադրաբար, մարզում աշխատող ուրիշ լրագրողի է արել և Շորենա Գաբունիան խոստացել է, որ լրագրողի ասածը կփոխանցի պրոդյուսերին։
Վերոնշյալ պատմությունը խախտում է էթիկայի կանոնադրության 8-րդ սկզբունքը, ինչպես նաև լրատվամիջոցների միջազգային չափանիշները և հանդիսանում է երեխայի սկզբունքի խախտում։
Տվյալ դեպքում, հաղորդում` «Առաջինները» հաշվի չի առել երեխայի շահերը լրագրողների և պրոդյուսերի կողմից՝ չի բացահայտել քրեական գործի փաստական հանգամանքները երրորդ անձանց համար։ Հաղորդում «Առաջինների» լրագրողը երրորդ անձանց տեղեկատվություն է տրամադրել քրեական օրենսգրքի հոդվածի մասին, որով հայտնի է դարձել, որ երեխան զոհ է, նաև հաշվի չի առնվել, որ երեխայի շահերից մեկն է ՝չբացահայտել իր բնակության վայրը, այդ թվում այն շրջանը, որտեղ երեխան ապրում է, և պետք չէ չբացահայտել տան և նրա հարևանության բնակավայրի տեսողական կողմը։
Հաղորդման տեսագրությունը կարող եք նայել հետևյալ հղումով՝
Որոշման մոտիվացիոն մասը կհրապարակվի ավելի ուշ։
ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიამ ტვ პირველის ჟურნალისტის წინააღმდეგ “საფარის”საჩივარი დააკმაყოფილა
გუშინ, 23 ნოემბერს, საქართველოს ჟურნალისტური ეთიკის ქარტიის საბჭოს სხდომა ჩატარდა, საქმის “საფარი ნატო გოგელიას წინააღმდეგ” განსახილველად. ქარტიის საბჭოს სხდომის გადაწყვეტილებით, ხსენებულ საქმეში დაირღვა ჟურნალისტური ქარტიის მე-8 პრინციპი (“ჟურნალისტი ვალდებულია, დაიცვას ბავშვის უფლებები; პროფესიული საქმიანობისას უპირატესი მნიშვნელობა მიანიჭოს ბავშვის ინტერესებს, არ მოამზადოს და არ გამოაქვეყნოს ბავშვების შესახებ ისეთი სტატიები ან რეპორტაჟები, რომლებიც საზიანო იქნება მათთვის. ჟურნალისტმა არ უნდა ჩამოართვას ინტერვიუ და არ უნდა გადაუღოს ფოტო 16 წელზე ნაკლები ასაკის მოზარდს მშობლის ან მეურვის თანხმობის გარეშე იმ საკითხებზე, რომლებიც მისი ან სხვა რომელიმე მოზარდის კეთილდღეობას ეხება“).
მიმდინარე წლის 7 ივნისს, ტელეკომპანია TV პირველის 20:00-საათიან ახალ ამბებში – პირველები 8-ზე, გავიდა სიუჟეტი სახელწოდებით – ,,ციხეში შვილიშვილზე სექსუალური ძალადობისთვის“. სიუჟეტის ავტორია ტვ პირველის ჟურნალისტი ნატო გოგელია. ეს სიუჟეტი შეეხება კავშირი საფარის დაცვის ქვეშ მყოფ 10 წლამდე ბავშვს.
სიუჟეტში ჟურნალისტი ნატო გეგელია ამბობს, რომ გაესაუბრა ოჯახის მეზობლებს და ახლობლებს ბავშვზე განხორციელებული ძალადობის თაობაზე. სიუჟეტში დაბლარული კადრით ჩანს მეზობელი ქალი და ისმის მისი ხმა, რომელიც ამბობს: ‘’არანაირი ხმა არ გამიგონია და მასეთი რამ არ გამიგონია და რა ვიცი, სახლში რა ხდება“, რითიც დასტურდება, რომ ჟურნალისტმა ოჯახის მეზობელს მიაწოდა ინფორმაცია ბავშვზე განხორციელებული ძალადობის ფორმების თაობაზე, რის შესახებაც სიუჟეტიდანვე ირკვევა, რომ აქამდე არაფერი იყო ცნობილი რესპოდენტისათვის.
აღნიშნული ფაქტით გამჟღავნდა პედოფილიის მსხვერპლი ბავშვის ვინაობა და ინფორმაცია დანაშაულის შესახებ მეზობლისათვის.
ასევე, სიუჟეტში ისმის ჟურნალისტის შეკითხვა პოლიციის თანამშრომლის მიმართ, ტექსტით: ‘’ხო მაგრამ ……ს პოლიციამ დააკავა… ‘’ (სახელდება რაიონი). ამ რეპლიკით, ჟურნალისტმა გააჟღერდა ბავშვის საცხოვრებელი რაიონიც.
გასათვალსიწინებელია, რომ ასეთი დეტალის გაზიარებით მნიშვნელოვნად იზრდება ბავშვის იდენტიფიცირების რისკი. აქვე, აღსანიშნავია, რომ სიუჟეტში ჩანდა დასახლების კადრები, მართალია დაბლარულად, მაგრამ იმდენად მკაფიოდ, რომ იქ მცხოვრები ადამიანებისათვის ამ სახლების და სამეზობლოს ვიზუალი არის ამოცნობადი.
გარდა ამისა, 7 ივნისს, საფარის იურისტს თამარ ლუკავას რამდენიმეჯერ დაუკავშირდა ბავშვის დედა და აცნობა, რომ მის საცხოვრებელ სახლთან იმფყოფებოდა TV პირველის გადამღები ჯგუფი, რამაც ძალიან მძიმედ იმოქმედა ბავშვის და მისი მშობლის ემოციურ მდგომარეობაზე.
მას შემდეგ, რაც საფარმა შეიტყო ბავშვის ვინაობის შესაძლო გამჟღავნების რისკები, პრევენციულად შეეცადა, თავიდან აერიდებინა პედოფილიის ამბის მსგავსი დარღვევებით გასაჯაროება.
ამ მიზნით, 7 ივნისს, მას შემდეგ, რაც კავშირი საფარის წარმომადგენლებისთვის (დირექტორი – ბაია პატარაია, იურისტი – თამარ ლუკავა, საზოგადოებასთან ურთიერთობის მენეჯერი – შორენა გაბუნია) ცნობილი გახდა, რომ TV პირველის გადამღები ჯგუფი იმყოფებოდა ბავშვის საცხოვრებელ ადგილზე, TV პირველის 20:00 საათიანი გადაცემის – „პირველები 8-ზე“ ეთერში გასვლამდე, კავშირი საფარის თანამშრომლებმა მთელ რიგ ზომებს მიმართეს. კერძოდ, დირექტორის ბაია პატარაიას Facebook გვერდზე გამოქვეყნდა სამი საჯარო პოსტი აღნიშნულ პრობლემასთან დაკავშირებით. პედოფილიის სავარაუდო მსხვერპლის დედისგან საფარისთვის იმ ინფორმაციის მოწოდების შემდეგ, რომ მას კომენტარისთვის ტვ1-ის ჟურნალისტები შინ მიადგნენ, საფარის საზოგადოებასთან ურთიერთობის მენეჯერმა შორენა გაბუნიამ დარეკა ტვ1-ის სიუჟეტზე მომუშავე ჟურნალისტის ნომერზე და მას უთხრა, რომ მსხვერპლის ოჯახთან კამერებით მიჭრა მსხვერპლის ინტერესების უხეში დარღვევაა. ამაზე, ჟურნალისტმა მას უპასუხა, რომ ეს მას არ გაუკეთებია და სავარაუდოდ, რეგიონში მომუშავე ჟურნალისტის ნამოქმედარი იყო, და შორენა გაბუნიას დაპირდა, რომ მის ნათქვამს პროდიუსერს გადასცემდა.
ზემოთხსენებული სიუჟეტი არღვევს როგორც ეთიკის ქარტიის მე-8 პრინციპს, ასევე, საერთაშორისო მედიასტანდარტებს და წარმოადგენს ბავშვის საუკეთესო ინტერესების პრინციპის დარღვევას.
მითითებულ შემთხვევაში, გადაცემა ,,პირველები 8-ზე“ ჟურნალისტების და პროდიუსერის მიერ არ იქნა გათვალისწინებული ბავშვის უკეთესი ინტერესი – არ გაემჟღავნებინა სისხლის სამართლის საქმის ფაქტობრივი გარემოებები მესამე პირებისათვის. გადაცემა ,,მთავარი 8“-ზე ჟურნალისტის მიერ, მესამე პირებს მიეწოდა ინფორმაცია სისხლის სამართლის კოდექსის იმ მუხლის თაობაზე, რომლითაც ბავშვი ცნობილი იყო დაზარალებულად, ასევე, არ იქნა გათვალისწინებული, რომ ბავშის უკეთესი ინტერესი არის, არ გამჟღავნდეს მისი საცხოვრებელი ადგილი, მათ შორის არ უნდა დასახელდეს რაიონი, სადაც ცხოვრობს ბავშვი და არ უნდა გამჟღავნდეს უშუალოდ ამ სახლის და მისი სამეზობლო დასახლების ვიზუალური მხარე.
გადაცემის ჩანაწერი შეგიძლიათ, იხილოთ შემდეგ ბმულზე.
https://www.youtube.com/watch?v=UbQkD8DXuFs&list=PLgFIU8Td4SFpow-9jFCr4zLfz51gE7JEa&index=12
გადაწყვეტილების სამოტივაციო ნაწილი მოგვიანებით გამოქვეყნდება.
