ბლოგები

მაია ბარქაია, ფემინისტური დღიურები

2008-2009 წლებში ახალი დეკოლონიური ფემინისტური სათვალით აღჭურვილმა დავიწყე ისტორიისა და თანამედროვე პოლიტიკის გადააზრება.  ინდოეთში მემარცხენე სტუდენტური მოძრაობის სოლიდარობის ძალით შთაგონებული მეც შევუერთდი სამართლიანობისთვის ბრძოლას. მემარცხენე მოძრაობაში ყოფნა გულისხმობდა ანტი-კაპიტალისტურ, ანტი-პატრიარქალურ, ანტი-ჰომოფობიურ, ანტი-კასტურ და ანტი-იმპერიალისტურ  ბრძოლაში ჩართვას. თავიდანვე ემანსიპატორული პროგრესული პოლიტიკა ჩემთვის ამ ბრძოლების ერთობლიობა იყო.

2009-2010 წლებში სამაგისტრო ნაშრომისთვის დალიტური ფემინიზმის ისტორიის კვლევა გადავწყვიტე. დალიტი ქალების მდგომარეობა განსაზღვრულია ჩაგვრის ისეთი სისტემებით, როგორიცაა პატრიარქატი, ექსპლუატაციაზე აგებული ეკონომიკური წესრიგი და კასტური სისტემა (დალიტები ყველაზე დაბალი კასტაა ინდოეთში, ასევე ცნობილია, როგორც ‘მიუკარებლთა’ კასტა). ამ დროს პარალელურად სტუდენტებს გვქონდა მოხალისეობრივი ჯგუფი და ვმუშაობდით მშენებლობაში დასაქმებული მიგრანტი დალიტების ოჯახებთან და კერძოდ მათ ბავშვებთან დელიში.

2010-2011 წლებში კი სოციალურ მეცნიერებათა ცენტრში, თბილისში, შევუერთდი გენდერის კვლევების სადოქტორო პროგრამას, სადაც მქონდა შესაძლებლობა უფრო მეტი დრო დამეთმო ფემინისტური თეორიების კითხვისთვის და მეფიქრა ემანსიპატორული პოლიტიკის ალტერნატიულ გზებზე.

რადგან არ ვარ მიჩვეული ამ სტილის ტექსტების წერას, გადავწყვიტე ჩამომეწერა ის კითხვები და საკითხები, რაზეც ამ ბოლო დროს ვფიქრობ.  პოსტ-საბჭოთა საქართველოში, მემარცხენე პოლიტიკური იდეის არარსებობის პირობებში, ემანსიპატორული იდეები ძირითადად პროგრესული ნეოლიბერალიზმის ფორმით მოგვევლინა. ნეოლიბერალური პროგრესული პოლიტიკა აბუნდოვნებს ჩაგვრის სისტემებს შორის მიზეზ-შედეგობრივ კავშირებს და თანაკვეთებს. ამის შედეგად, ვხედავთ ერთმანეთისგან აბსოლუტურად გამიჯნულ ჩაგვრის სისტემებს, რომელიც ართულებს სწორი გრძელვადიანი ემანსიპატორული პოლიტიკის დაგეგმას.

ფემინისტური პოლიტიკა მოიცავს ორ ძირითადად კომპონენტს: ქალთა უფლებების დაცვას და ქალთა ემანსიპაციის პოლიტიკას. რაც შეეხება ქალთა უფლებებს, ბოლო ორი ათწლეულის განმავლობაში გადაიდგა მნიშვნელოვანი ქმედითი ნაბიჯები უფლებების დაცვის მხრივ საქართველოში, მაგრამ ემანსიპაციისკენ მიმართული დღისწესრიგი ძირითადად ხორციელდება პროგრესული ნეოლიბერალიზმის სახით ანუ ერგება არსებულ პატრიარქალურ კაპიტალიზმს. როგორ ვიბრძოლოთ და ამავდროულად ვიფიქროთ იმაზე, რომ არ მოვერგოთ ისეთ ეკონომიკურ წესრიგს, რომელიც აგებულია ისეთ მასკულინურ ღირებულებებზე, როგორიცაა ეგოიზმი, პირადი ინტერესი და კონკურენცია? როგორ არ დავკარგოთ ქალები ექსპლუატაციურ სისტემაში ჩართვით და სანაცვლოდ   სისტემისადმი დაუმორჩილებელ ქალთა პოლიტიკური ერთობამოვიპოვოთ? რა არის ჩვენი მიზანი: სისტემაში მონაწილეობა თუ სისტემის დეკონსტრუქცია? როგორია ალტერნატიული სისტემა? უნდა გამოვიყენოთ თუ არა იგივე მჩაგვრელი ინსტრუმენტები ახალი სამართლიანი სამყაროს ასაშენებლად? გვჭრდება კი ისეთი მიდგომები, რომლის მიხედვითაც კაცების ამჟამინდელი ცხოვრების მოდელები წარმოადგენენ ადამიანურ ნორმას, რომელშიც ქალები უნდა ასიმილირდნენ?

პატრიარქალური ნეოლიბერალიზმი აწარმოებს სუბიექტს, რომლის ქმედებები განსაზღვრულია პირადი ინტერესით, რაციონალურია და ორიენტირებულია სარგებელზე. ამ თვისებებში არ ჯდება ალტრუიზმი, სოლიდარობა და ემოცია. სინამდვილეში პირად ინტერსებზე აწყობილი ხილული საბაზრო ეკონომიკის უკან დგას უხილავი ეკონომიკა. “’უხილავი ხელის’ მიღმა არის უხილავი სქესი“ და მათი უხილავი შრომა. როგორი უნდა იყოს ფემინისტური დღისწესრიგი? უფრო მოკლევადიანი გამოსავალია ამ სისტემაში მონაწილეობა, მაგრამ ეს ისევ და ისევ ამ სისტემის შედარებით პრივილეგირებულ ფენაში მოხვედრილ ადამიანებს შეუმსუბუქებს ყოფას. ხოლო ქალთა სრული ემანსიპაცია, რომელიც გაათავისუფლებს ყველა ჩაგრულ ქალს, შეუძლებელია ამ ეკონომიკური წესრიგის ფარგლებში. ძალაუფლებრივ მატრიცას ალბათ ერთობლივი შეტევა სჭირდება და ისეთი წინააღმდეგობა, რომლის ამბოხიც მიმართულია ქალთმოძულეობის, კაპიტალისტური ექსპლუატაციის, ჰომოფობიის, რასიზმის, ისლამოფობიის და ნეო-კოლონიალიზმის წინააღმდეგ, წინააღმდეგ შემთხვევაში ჩვენ ვასრულებთ ნეოლიბერალურ პროგრესულ პოლიტიკას, რომელიც ვერ სცდება ჩაგრულების ურთიერთდაპირისპირებას და ვერც მათ გათავისუფლებას ახერხებს, რადგან თავისთავად ექსკლუზიურია და ყოველთვის სჭირდება “უხილავთა არმია,” რომელთა ხარჯზეც საკუთარ კეთილდღეობას ააგებს.